Obrót kryptowalutami a podatek VAT

Podatek VAT w założeniu jest podatkiem od obrotu i nie powinien dotykać bezpośrednio podatnika. Jego istotą jest to, że obciąża bezpośrednio konsumenta. Jednak w przypadku obrotu kryptowalutami nie zawsze łatwo jest stwierdzić, kto tak naprawdę jest ostatecznym konsumentem. Jak w takim razie rozliczyć się z fiskusem?

Aby odpowiedzieć na to pytanie, w pierwszej kolejności trzeba ustalić, kto jest tak naprawdę zobowiązany do zapłaty podatku VAT. Zgodnie z ustawą, podatnikami VAT są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne wykonujące działalność gospodarczą. Istotne w tej definicji jest pojęcie „działalności gospodarczej”. W dalszej części ustawy jest bowiem mowa o tym, że aby zostać uznanym za podatnika podatku VAT należy spełnić ustawowe przesłanki. Co ważne, nie trzeba posiadać urzędowo zarejestrowanej działalności gospodarczej. Te przesłanki to przede wszystkim prowadzenie czynności polegających na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Dlatego też, osoba fizyczna, która nie ma zarejestrowanej działalności gospodarczej, ale w sposób ciągły prowadząca handel kryptowalutami może zostać uznana za podatnika VAT.

Zwolnienie z podatku VAT

Zgodnie z katalogiem czynności opodatkowanych podatkiem VAT, obrót kryptowalutami jest traktowany jako odpłatne świadczenie usług, kwalifikowane jako usługi elektroniczne i powinien być opodatkowany podatkiem VAT w wysokości 23%. OD 2015 roku jednak obrót kryptowalutami został uznany za usługę finansową, która zgodnie z art. 43 ustawy o VAT objęta jest zwolnieniem z podatku.

Należy jednak mieć na uwadze, że zwolnienie z podatku VAT dotyczy transakcji dokonywanych na terytorium Polski. Co w przypadku, gdy miejscem opodatkowania usługi będzie inny kraj? Możliwe rozwiązania są następujące:

• Sprzedaż na rzecz podatnika z Polski oraz podmiotu nie będącego podatnikiem z Polski – miejscem świadczenia usługi oraz miejscem opodatkowania jest Polska, podatek powinien zapłacić usługodawca, jednak usługa jest zwolniona z podatku;
• Sprzedaż na rzecz podatnika z UE – miejscem świadczenia usługi oraz miejscem opodatkowania jest państwo UE, natomiast usługobiorca nie musi płacić podatku ze względu na mechanizm odwrotnego obciążenia;
• Sprzedaż na rzecz podatnika z kraju trzeciego – miejscem opodatkowania oraz świadczenia usługi jest kraj trzeci oraz podobnie jak w poprzednim przypadku występuje mechanizm odwrotnego obciążenia;
• Sprzedaż na rzecz podmiotu nie będącego podatnikiem z UE – miejscem świadczenia oraz opodatkowania usługi jest Polska, a usługodawca jest zwolniony z podatku;
• Sprzedaż na rzecz podmiotu nie będącego podatnikiem z kraju trzeciego – miejscem opodatkowania oraz świadczenia usługi jest kraj trzeci, natomiast usługodawca zobowiązany jest do zarejestrowania się w kraju trzecim i zapłacenia podatku zgodnie z obowiązującym w kraju trzecim prawem.

Należy pamiętać, że w przypadku usług zwolnionych z podatku na terytorium Polski, podatnik musi wykazać obrót kryptowalutami w deklaracji VAT-7 w wierszu „Dostawa towarów oraz świadczenie usług na terytorium kraju, zwolnione od podatku”. W przypadku opodatkowania transakcji w kraju nabywcy z UE, w deklaracji należy wypełnić wiersz „Świadczenie usług o których mowa w art. 100 ust. 1 pkt 4 ustawy VAT” w pozycji 12. Jeśli natomiast transakcja jest opodatkowana w kraju trzecim, to w deklaracji wypełnia się wiersz „Dostawa towarów oraz świadczenie usług poza terytorium kraju” w pozycji 11. W sytuacji, gdy nabywcą jest osoba fizyczna z kraju trzeciego, transakcji nie wykazuje się w polskiej deklaracji VAT-7, ponieważ będzie ona ujęta w deklaracji składanej zgodnie z przepisami obowiązującymi w kraju trzecim.

Kiedy można odliczyć VAT?

Jeśli chodzi o możliwość odliczenia podatku naliczonego w związku z handlem kryptowalutami mamy do czynienia z dwiema możliwościami:

• Brak możliwości odliczenia podatku naliczonego VAT w przypadku transakcji zwolnionych od podatku,
• Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o podatek naliczony w przypadku usług, których miejscem świadczenia jest kraj trzeci i które jednocześnie nie są w Polsce zwolnione od podatku – pod warunkiem posiadania przez podatnika dokumentów, z których wynika związek odliczonego podatku z tymi usługami.

Podsumowując, przy obrocie kryptowalutami trzeba przede wszystkim zastanowić się, czy w świetle ustawy możemy zostać uznani za podatnika VAT. Jeżeli tak, to do prawidłowego rozliczenia z fiskusem konieczne będzie ustalenie, jakie jest miejsce świadczenia usług oraz czy dana transakcja będzie zwolniona z podatku. Nie zapomnij także o konieczności złożenia deklaracji VAT-7, nawet jeśli transakcja były zwolnione od podatku.