Tokeny bardzo często stanowią wynagrodzenie lub premię dla doradców przy projektach ICO/STO. Chociaż powinny być przez nich wykazywane w rozliczeniu podatkowym, to wciąż w Polsce nie ma jednoznacznych interpretacji i instrukcji jak to zrobić. Postanowiliśmy przeanalizować najpopularniejsze rodzaje tokenów pod kątem możliwości ich rozliczania przez polskich podatników.
Przy realizacji nowych projektów takich jak ICO/STO, pracownicy, współpracownicy i doradcy często są w całości lub też częściowo wynagradzani w tokenach. Mowa tu np. o osobach zajmujących się marketingiem czy grafiką. Podobnie jest w przypadku programów afiliacyjnych. Tokeny są zazwyczaj wydzielone w emisji jako „pula doradcza”. Co ważne, w prospekcie lub whitepaper powinna być określona dokładna ilość tokenów oraz ich nominalna wartość.
Zdążyliśmy się przyzwyczaić, że polskie prawo milczy na temat tokenów i ich klasyfikacji, a co za tym idzie również na temat sposobów prowadzenia ewidencji ich otrzymania. Trzeba jednak pamiętać, że gdy otrzymujemy jakiekolwiek świadczenie za wykonaną pracę, podlega ono opodatkowaniu podatkiem dochodowym, podobnie jak każda zarobiona przez nas złotówka. Niewykazanie tych dochodów może spowodować, że Urząd Skarbowy od razu rozpocznie postępowanie w sprawie nieujawnionych źródeł dochodu. Sankcje nałożone przez fiskusa i odwoływanie się od nich mogą być bardzo stresujące, a do tego kosztowne. Wiele osób nie zdaje sobie sprawy, że tokeny mogą być traktowane jako przychód. Są też i tacy, którzy doskonale o tym wiedzą, ale niejasność regulacji sprawia, że nie wiedzą, czy i jak je ujawnić. Postanowiliśmy zatem odnieść się do sposobu rozliczania papierów wartościowych, do których najbliżej jest wybranym tokenom. Jak zatem wyglądałby wtedy sposób ich rozliczania?
Security tokens traktowane jako obligacje
Otrzymanie tokenów typu security może być niezwykle intratnym sposobem wynagrodzenia. Nie dość, że otrzymujemy tokeny przedstawiające określoną wartość, to zazwyczaj są one związane z jakąś cykliczną wypłatą kuponu w formie odsetek od ich wartości. Dlatego też, tokeny typu Security w wielu jurysdykcjach (m.in. w Estonii) traktowane są w taki sam sposób jak papiery wartościowe np. obligacje. Jak zatem trzeba byłoby je rozliczać w Polsce, gdybyśmy przyjęli, że spełniają definicję obligacji?
W ocenie ekspertów, w przypadku nabycia/otrzymania security tokens spełniających definicję obligacji, podczas emisji pierwotnej oraz bez dokonywania ich sprzedaży do dnia wykupu, nie ma konieczności ujmowania ich w zeznaniu rocznym. Nie trzeba w nim także ujmować otrzymanych odsetek.
Podatek od nich, co do zasady, powinien być pobierany bezpośrednio przez emitenta i potrącany z naszej wypłaty. Do tego jednak emitent będzie potrzebował szczegółowych danych podatnika.
Co do zasady, w przypadku obligacji, konieczność ujmowania ich w zeznaniu rocznym pojawia się dopiero w momencie dokonywania zbycia przed terminem wykupu, zapadalności. Zyski otrzymane ze sprzedaży obligacji wykazywane są w PIT-38. Nie ma znaczenia czy obligacje zostały nabyte w tym samym roku podatkowym, czy wcześniej, ponieważ dla rozliczenia przychodu istotna jest data zbycia, a nie poniesienia kosztów nabycia obligacji.
W przypadku zakupu obligacji na rynku wtórnym i sprzedaniu ich przed terminem wykupu inwestor zapłaci 19% od nadwyżki ceny sprzedaży nad kosztami zakupu. Jeśli w międzyczasie nastąpi wypłata odsetek, podatek od nich również zostanie pobrany automatycznie.
Equity tokens
Jeżeli przyjmiemy założenie, że tokeny typu equity dają posiadaczowi pośrednio lub bezpośrednio udziały w danej firmie, ich rozliczenie wygląda inaczej niż w przypadku rozliczania dochodów z obligacji. Zakłada się, że samo objęcie udziałów w spółce za wkład pieniężny nie powoduje konieczności złożenia PIT-38, lecz dopiero ich zbycie. Natomiast w sytuacji, w której nabywamy udziały w zamian za wkład niepieniężny w postaci innej niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część, musimy złożyć zeznanie na druku PIT-38.
W przypadku nieodpłatnego otrzymania akcji spółki – pracodawcy podatnika, również nie ma obowiązku wykazywania przychodu w momencie nabycia – zgodnie z art. 24 ust 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych: „Dochód stanowiący nadwyżkę pomiędzy wartością rynkową akcji objętych przez osoby uprawnione na podstawie uchwały walnego zgromadzenia a wydatkami poniesionymi na ich objęcie, nie podlega opodatkowaniu w momencie objęcia tych akcji; zasadę określoną w zdaniu pierwszym stosuje się odpowiednio do dochodu stanowiącego nadwyżkę pomiędzy wartością rynkową akcji a wydatkami poniesionymi na ich nabycie od spółki posiadającej osobowość prawną, która objęła te akcje wyłącznie w celu przeniesienia tytułu ich własności na osoby uprawnione na podstawie uchwały walnego zgromadzenia spółki będącej emitentem akcji”.
Natomiast przekazanie pracownikom nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie przez spółkę swoich udziałów albo akcji starej emisji nabytych na rynku w celu zaoferowania ich pracownikom, zobowiązuje pracodawcę do opodatkowania uzyskanego z tego tytułu dochodu pracowników analogicznie jak przy innych świadczeniach pracowniczych. W takich sytuacjach pracownik wykazuje dochód ze stosunku pracy w rozliczeniu PIT-37 lub PIT-36. Dodatkowo w przypadku zbycia tych akcji musi złożyć zeznanie PIT-38.
Podsumowanie
W Polsce wciąż nie ma przepisów krajowych regulujących obrót ICO czy STO, jednak radzimy wszystkie tego typu transakcje mieć na uwadze przy okazji rozliczenia rocznego – pamiętajmy, że za nieujawnienie źródła przychodów grożą sankcje. Miejmy nadzieję, że Ministerstwo Finansów wyjdzie naprzeciw podatnikom i opracuje dokładne oraz przejrzyste zasady rozliczania security i equity tokens.
Niniejszy artykuł nie jest poradą podatkową i nie może być podstawą do podjęcia decyzji przez podatnika. Każdy przypadek powinien zostać indywidualnie skonsultowany z profesjonalnym doradcą podatkowym.
Materiał został opracowany we współpracy z partnerem Thompson&Stein.
Thompson&Stein to międzynarodowa kancelaria prawnicza specjalizująca się w doradztwie prawnym i podatkowym. Działalność firmy obejmuje m.in. pomoc w uzyskaniu licencji na obrót kryptowalutami i doradztwo przy ICO.
