Trump kontra Powell. Czy prezydent USA wyrzuci szefa Fed i jakie mogą być tego konsekwencje?
Prezydent Donald Trump nasilił swoją krytykę przewodniczącego Rezerwy Federalnej Jerome’a Powella, wyrażając frustrację z powodu odmowy obniżenia stóp procentowych przez Fed.
Zachowanie Trumpa wzbudziło obawy na rynkach finansowych, że prezydent Stanów Zjednoczonych może próbować usunąć Powella ze stanowiska. Sprawdźmy, czy jest to prawnie możliwe.
Powell nie do ruszenia?
Zgodnie z ustawą o Rezerwie Federalnej z 1913 r., gubernatorzy Fed – mianowani przez prezydenta i potwierdzeni przez Senat – pełnią 14-letnią kadencję i mogą zostać usunięci tylko „z przyczyn”, co tradycyjnie interpretuje się jako niewłaściwe postępowanie, a nie nieporozumienia polityczne. Powell, jeden z siedmiu gubernatorów, jest również mianowany przewodniczącym Fed na odnawialną czteroletnią kadencję. Jednak prawo milczy na temat konkretnych zabezpieczeń przed usunięciem dla samej roli przewodniczącego, co sprawia, że interpretacja prawna jest niejednoznaczna.
Ciekawostką jest fakt, że żaden prezydent nigdy nie próbował zwolnić przewodniczącego Rezerwy Federalnej, więc nie ma bezpośredniego precedensu. Jednak toczące się sprawy sądowe dotyczące wcześniejszych zwolnień przez Trumpa liderów z innych niezależnych agencji federalnych nieco zmieniają ten krajobraz. Jedna ze spraw toczy się obecnie przed Sądem Najwyższym Stanów Zjednoczonych. Wszelkie próby zwolnienia Powella prawdopodobnie wywołałyby natychmiastowe wyzwania prawne i zakończyłyby się również przed Sądem Najwyższym.
Wyjaśnijmy, że Powell pełni obecnie trzy funkcje: członka Rady Gubernatorów Fed, przewodniczącego Fed oraz przewodniczącego Federalnego Komitetu Otwartego Rynku (FOMC), który ustala stopy procentowe. Gdyby Trump próbował usunąć go tylko ze stanowiska przewodniczącego, Powell nadal pozostałby gubernatorem do 2028 roku. Najwcześniej następny wakat w zarządzie nastąpi w 2026 r., co ogranicza bezpośredni wpływ Trumpa na skład zarządu.
Czy zatem Trump może usunąć Powella z FOMC? Otóż nie bezpośrednio. FOMC co roku wybiera swojego przewodniczącego. Podczas gdy przewodniczący Fed jest zwykle wybierany do tej roli, każdy z dwunastu członków FOMC – w tym prezes Fed w Nowym Jorku i czterech rotacyjnych prezesów banków regionalnych – może zostać wybrany. Powell teoretycznie mógłby nadal przewodzić FOMC, nawet jeśli zostałby usunięty ze stanowiska przewodniczącego Fed.
Usunięcie Powella z Rady Gubernatorów dałoby Trumpowi najmocniejszy efekt – pozwoliłoby mu bowiem całkowicie zmienić układ sił w Fed. Mogłoby to również umożliwić prezydentowi USA usunięcie kolejnych gubernatorów.
No dobrze, ale czy Powell w takiej sytuacji mógłby się bronić? Otóż tak – Powell mógłby zakwestionować takie zwolnienie w sądzie, prawdopodobnie powołując się na ustawowe zabezpieczenia przyznane przez Ustawę o Rezerwie Federalnej. Musiałby osobiście sfinansować walkę prawną, choć ma na to środki finansowe. Powell powiedział, że wierzy, że nie może zostać legalnie usunięty z powodu różnic w polityce.
Co nas czeka?
Doniesienia sugerują, że Trump dyskutował o usunięciu Powella, prawdopodobnie zastępując go byłym gubernatorem Fed Kevinem Warshem. Jednak Warsh podobno odradził ten ruch, zachęcając Trumpa, aby pozwolił Powellowi dokończyć kadencję, która kończy się w maju 2026 roku. Doradca ekonomiczny Białego Domu Kevin Hassett potwierdził, że kwestia ta pozostaje przedmiotem wewnętrznego przeglądu.
Przetłumaczono z DeepL.com (wersja darmowa)