Rząd przygotowuje ogromne zmiany w regulacjach i opodatkowaniu wyrobów tytoniowych i ich substytutów. Sejm rozpoczął prace nad projektem ustawy, która przewiduje znaczące podwyżki akcyzy na papierosy, tytoń do palenia, cygara, cygaretki oraz płyny do papierosów elektronicznych. Dodatkowo planowane są nowe regulacje dotyczące sprzedaży i używania e-papierosów, w tym zakaz sprzedaży płynów beznikotynowych przez internet oraz osobom niepełnoletnim.
Palacze załatają dziurę w budżecie
Zgodnie z projektem ustawy, od 1 marca 2025 roku akcyza na papierosy ma wzrosnąć o 25%, z dotychczasowych 276 zł do 345 zł za 1000 sztuk. W kolejnych latach planowane są dalsze podwyżki: o 20% w 2026 roku i o 15% w 2027 roku. Podobne wzrosty dotyczą innych wyrobów tytoniowych:
- Tytoń do palenia: akcyza wzrośnie o 38% w 2025 roku, z 188,51 zł/kg do 260,14 zł/kg, następnie o 30% w 2026 roku i o 22% w 2027 roku.
- Cygara i cygaretki: wzrost o 25% w 2025 roku, z 524 zł/kg do 655 zł/kg, następnie o 20% i 15% w kolejnych latach.
- Wyroby nowatorskie (podgrzewane wyroby tytoniowe): akcyza zwiększy się o 50% w 2025 roku, z 377,01 zł/kg do 565,52 zł/kg.
- Płyny do papierosów elektronicznych: planowany jest skokowy wzrost akcyzy o 75% w 2025 roku, z 0,55 zł/ml do 0,96 zł/ml, a w kolejnych latach o 50% i 25%.
Według szacunków Ministerstwa Finansów, cena paczki 20 papierosów może wzrosnąć o około 2,7–3,1 zł rocznie, osiągając poziom 26–27 zł w 2027 roku. Obecnie paczka kosztuje około 17–18 zł.
Planowane jest też objęcie akcyzą tzw. urządzeń do waporyzacji, zarówno jednorazowych, jak i wielorazowych. Stawka akcyzy na te urządzenia ma wynieść 40 zł za sztukę.
Nowe regulacje dla e-papierosów
Rząd planuje również wprowadzenie zakazu sprzedaży e-papierosów beznikotynowych osobom poniżej 18. roku życia oraz ograniczenie miejsc, w których można je używać. Zakaz ma objąć także sprzedaż tych produktów przez internet i w automatach, a także ich reklamę i promocję. Ponadto, w wyniku wdrożenia unijnej dyrektywy, planowane jest wprowadzenie zakazu stosowania aromatów w nowatorskich wyrobach tytoniowych, takich jak podgrzewane papierosy.
Zmiany te mają na celu ograniczenie dostępu młodzieży do e-papierosów, które w ostatnich latach zyskały na popularności wśród młodych ludzi.
Według badań Instytutu Badań Pollster z 2020 roku, aż 34% osób w wieku 16–17 lat pali od ponad roku, a 31% od dwóch do pięciu lat. Coraz większą popularność wśród młodzieży zyskują e-papierosy i woreczki nikotynowe.
Rząd tłumaczy zmiany „troską o zdrowie publiczne”
Jarosław Neneman, podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów, podkreśla, że celem podwyżek akcyzy jest przede wszystkim ograniczenie konsumpcji wyrobów tytoniowych, zwłaszcza wśród nieletnich. „Podwyższenie stawek akcyzy na wyroby tytoniowe i ich substytuty ma przede wszystkim ograniczyć spożycie tych wyrobów przez konsumentów, w tym szczególnie przez osoby nieletnie” – zaznaczył.
Z kolei Urszula Koszutska z Koalicji Obywatelskiej uważa, że zmiany te pomogą młodym ludziom lepiej zadbać o zdrowie. „Ta ustawa pomoże wielu dzieciom i młodym ludziom lepiej zadbać o własne zdrowie oraz ograniczy ilość uzależnionych od używek, które mają niszczący wpływ na zdrowie, życie i dobrostan nieletnich” – stwierdziła.
Nie wszyscy politycy popierają proponowane zmiany. Poseł PiS Filip Kaczyński stoi na stanowisku, że celem podwyżek jest przede wszystkim zwiększenie wpływów do budżetu. „Nie poprzemy łatania dziury budżetowej pod pretekstem walki z używkami” – przekonuje, sugerując, że projekt powinien zostać poddany rzetelnym konsultacjom politycznym i społecznym.
Rząd argumentuje, że podwyżki akcyzy mają również na celu zniwelowanie skutków inflacji oraz zmniejszenie różnic cenowych wyrobów tytoniowych w Polsce w stosunku do innych krajów UE. Obecnie Polska ma jedne z najniższych cen papierosów w Unii, wyprzedzając jedynie Bułgarię.
Kiedy zmiany wejdą w życie?
Nowe stawki akcyzy mają zacząć obowiązywać od 1 marca 2025 roku. W przypadku nowych regulacji dotyczących e-papierosów i aromatów w wyrobach nowatorskich planowane jest wprowadzenie półrocznego okresu przejściowego dla przedsiębiorców, aby mogli dostosować się do nowych przepisów.