Branża budowlana w Polsce przeżywa trudne chwile. Z najnowszych danych wynika, że liczba niewypłacalnych firm w tym sektorze osiągnęła poziom nieodnotowany od lat, co świadczy o głębokim kryzysie.
Sytuacja ta ma poważne konsekwencje zarówno dla przedsiębiorców, jak i dla całej gospodarki.
Ten kryzys musiał nadejść
Budowlanka w Polsce przeżywa obecnie jedno z najpoważniejszych załamań od czasu wejścia kraju do Unii Europejskiej. „Dziennik Gazeta Prawna” informuje, że w 2024 roku ponad 700 firm ogłosiło niewypłacalność, co pokazuje skalę trudności, z jakimi zmaga się ten sektor. Według najnowszych danych liczba niewypłacalnych podmiotów w budownictwie wzrosła o 40 proc. w porównaniu do tego samego okresu w 2023 roku, a już teraz przekracza wynik całego poprzedniego roku o 10 proc. Problemy te dotykają głównie mniejsze firmy, takie jak przedsiębiorstwa instalacyjne, remontowe oraz ogólnobudowlane, które mają ograniczone rezerwy finansowe i są bardziej podatne na wahania rynkowe.
Zatrzymanie i opóźnienia w budownictwie wynikają z problemów zarówno w sektorze prywatnym, jak i publicznym. Z jednej strony maleje liczba inwestycji mieszkaniowych, co jest spowodowane wysokimi kosztami materiałów budowlanych oraz trudnościami z uzyskaniem finansowania. Z drugiej strony, sektor publiczny również boryka się z opóźnieniami, szczególnie w inwestycjach infrastrukturalnych. Jak podkreśla „DGP”, jednym z kluczowych czynników spowalniających budownictwo jest brak dostępu do funduszy unijnych przeznaczonych na rozwój infrastruktury kolejowej oraz opóźnienia we wdrażaniu środków z Krajowego Planu Odbudowy (KPO). Problemy te mają swoje źródło w długotrwałych dyskusjach na temat transformacji energetycznej oraz polityki inwestycyjnej kraju.
Marcin Ogulewicz z firmy Coface wskazuje, że sektor budowlany czeka obecnie na ożywienie inwestycyjne i odblokowanie funduszy unijnych. Jego zdaniem, dla firm budowlanych priorytetem na najbliższe miesiące jest przetrwanie trudnego okresu i dotrwanie do momentu, w którym środki z KPO oraz innych programów publicznych zaczną być w pełni dostępne. To oznacza konieczność maksymalnej optymalizacji kosztów oraz rezygnacji z części projektów, które nie przynoszą wystarczających zysków, co prowadzi do dalszej redukcji działalności sektora.
Pomimo trudności, widoczne są również pewne działania mające na celu ożywienie budownictwa, szczególnie drogowego. Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad (GDDKiA) od początku roku podpisała 34 kontrakty na odcinki tras o łącznej długości 443 km, co stanowi wartość inwestycji wynoszącą około 17 miliardów złotych. Większość z tych kontraktów dotyczy budowy dróg ekspresowych o łącznej długości 390 km. Po początkowych opóźnieniach inwestycje kolejowe również zaczynają przyspieszać – w planach na końcówkę roku znajduje się przetargi o wartości przekraczającej 17 miliardów złotych, co może pomóc w złagodzeniu trudności sektora i częściowo zniwelować skutki obecnego zastoju.
Jest nadzieja na rozruch?
Branża budowlana patrzy także z nadzieją na wielkie projekty infrastrukturalne, takie jak Centralny Port Komunikacyjny (CPK), który obejmuje budowę nowego lotniska oraz linii kolejowych. Planowane inwestycje mogą być szansą na stabilizację i ożywienie sektora, jednak ich realizacja rozpocznie się najwcześniej w 2026 roku. Oznacza to, że w najbliższej perspektywie branża budowlana będzie zmuszona funkcjonować w warunkach trudnych, pełnych wyzwań i oczekiwać na konkretne wsparcie, które może poprawić sytuację w nadchodzących latach.
Jak widać na powyższych przykładach, bieżąca sytuacja sektora budowlanego w Polsce jest bardzo trudna, a wyzwania, przed którymi stoją firmy budowlane, wydają się długoterminowe. Ożywienie może nadejść dzięki inwestycjom publicznym i funduszom unijnym, jednak istotnym czynnikiem będzie zdolność firm do przetrwania bieżących trudności oraz elastyczność w dostosowywaniu się do zmieniających się warunków rynkowych.