Nadchodzą nowe czasy, bądźcie gotowi. Ray Dalio: „cła to tylko wierzchołek góry lodowej”

Ray Dalio, założyciel firmy inwestycyjnej Bridgewater Associates i autor bestsellerowej książki Principles, jest uznawany za jednego z najbardziej wpływowych współczesnych inwestorów i postaci z dziedziny ekonomii i zarządzania. W najnowszym wpisie na platformie społecznościowej X (Twitterze) Dalio uważa, że aktualnie opinia publiczna skupia się na efektach krótkoterminowych wprowadzenia przez kraje rozwinięte nowych ceł i eskalującej wojny handlowej, natomiast ignoruje ich przyczyny i długofalowe konsekwencje zjawisk, których korzenie sięgają dużo głębiej niż widać to gołym okiem.

To nie kryzys, to rezultat

Z punktu widzenia Dalio, na naszych oczach dochodzi do poważnych przetasowań w trzech kluczowych sferach: porządku monetarnego, politycznego oraz geopolitycznego. Jego zdaniem to właśnie te procesy należy obecnie bacznie obserwować, gdyż prędzej czy później znajdą one odzwierciedlenie w „zaskakujących” i gwałtownych ruchach, których zapowiedzią są obecne spory natury handlowej.

1. Kryzys zadłużenia i załamanie się starego ładu monetarnego
Dalio wskazuje na niepokojący wzrost zadłużenia, zwłaszcza w Stanach Zjednoczonych, przy jednoczesnym uzależnieniu kluczowych rynków i gospodarek od dalszego dopożyczania się i rolowania długu. Ten model – w którym m.in. Chiny nabywają obligacje amerykańskie, a Ameryka nieustannie zwiększa zadłużenie, aby finansować import – przestaje być zrównoważony. Podczas gdy globalizacja zaczyna ustępować miejsca postępującej deglobalizacji, dalekosiężne skutki tej zmiany obejmą nie tylko gospodarki narodowe, ale także finanse publiczne i rynki kapitałowe.

2. Wewnętrzne napięcia polityczne
W opinii założyciela Bridgewater Associates, nierówności społeczne i polityczna polaryzacja są główną przyczyną głębokich podziałów, które trapią teraz państwa rozwinięte. W sytuacji, gdy rosną dysproporcje w edukacji, majątku czy dostępie do szans życiowych, a kompromis polityczny wydaje się coraz mniej realny, demokratyczne systemy znajdują się w kryzysie. Narastające emocje popychają wyborców ku populistom, którzy obiecują szybkie, radykalne rozwiązania – nierzadko kosztem długotrwałej stabilności instytucjonalnej.

3. Utrata jednowładztwa i geopolityczne tarcia
Dotychczasowy ład, w którym Stany Zjednoczone dominowały i kształtowały globalne reguły, jest kwestionowany przez nowe potęgi, w szczególności Chiny. Świat stopniowo ewoluuje w kierunku struktury wielobiegunowej, gdzie coraz większe znaczenie ma rywalizacja o zasoby technologiczne i wpływy polityczne. Wojny handlowe i rosnąca nieufność między wielkimi mocarstwami stanowią zwiastun głębszego przetasowania, obejmującego także sferę militarną.

Nie tylko gospodarka
Dalio wskazuje również na inne czynniki, które będą wpływać na naszą przyszłość, takie jak coraz częstsze katastrofy naturalne (np. susze, powodzie) czy przełomowe innowacje technologiczne z dziedziny sztucznej inteligencji. Wszystkie te elementy wzajemnie na siebie oddziałują, przyspieszając zmiany w porządku światowym.

Zamiast patrzeć wyłącznie na cła…
Ray Dalio radzi, by nie skupiać się przesadnie na głośnych i kontrowersyjnych decyzjach politycznych – w rodzaju nałożenia nowych ceł – lecz dostrzec stojące za nimi głębsze procesy. Polityka celna i wojny handlowe są, jego zdaniem, jedynie „widoczną wierzchołkową” manifestacją fundamentalnych przemian. Świat, który znamy, może w najbliższych latach ulec radykalnej przebudowie.

Podsumowanie

Zdaniem Dalio, wchodzimy w fazę rozpadu starych schematów ekonomicznych, politycznych i geopolitycznych, co w historii wielokrotnie prowadziło do gwałtownych przemian. Choć być może nie możemy zapobiec wszystkim konsekwencjom tych procesów, zrozumienie ich natury i wzajemnych powiązań pozwala lepiej się przygotować i podejmować bardziej świadome decyzje – zarówno na poziomie politycznym, jak i indywidualnym.