Czym są indeksy giełdowe?
Mówiąc najprościej, informują one o kondycji rynku finansowego. Ilustrują wszelkie zmiany w ramach kursów/ cen papierów wartościowych w ramach określonej grupy lub ich rodzaju. Indeksy czytane są również jako swoisty, trafny obraz koniunktury, która panuje na giełdzie w danym czasie.
Podobnie jak w przypadku standardowych wykresów ceny, analiza zmian w notowaniach indeksów pozwala na szacowanie zmian w zakresie wyceny poszczególnych spółek, jak również prognozowanie potencjalnych ruchów cen. W związku z powyższym, oddzielne analizy poszczególnych spółek nie są konieczne. Indeks, jak taki, pozwala również na prognozowanie zmian, które mogą dotyczyć całych, szerszych rynków.
Funkcje indeksów giełdowych
Po pierwsze, indeksy dają obraz ogólnej sytuacji na określonym rynku lub w ramach jego wąskiego wycinka. Co więcej, bywają sprawdzalnym punktem odniesienia do tego, aby móc oceniać stopień efektywności danej inwestycji.
Kolejną funkcją indeksów giełdowych jest to, że stanowią niejako instrument bazowy dla wielu instrumentów pochodnych inwestowania. Wśród takich wymienić można chociażby opcje, kontrakty futures czy forward.
Charakterystyka indeksów giełdowych
Pierwotnie, podstawową funkcją indeksów była zdolność obrazowania zmian ceny spółek giełdowych w krótkim okresie czasu. Obecnie, funkcja indeksu giełdowego zyskała wymiar statystyczny. Pokazuje on, w jaki sposób zmieniają się wyceny spółek w zadanym, dowolnym okresie czasu.
Co więcej, ich analiza pozwala inwestorom na podejmowanie decyzji w zakresie inwestowania w spółki z portfolio oraz minimalizowanie ryzyka. Zmierzając do meritum, w celu określenia potencjalnej stopy zwrotu z danej inwestycji nie jest konieczne śledzenie osobnych notowań. Z pomocą przychodzą natomiast właśnie notowania indeksów.
Wagi indeksów giełdowych
W zakresie konstrukcji wag w danym indeksie giełdowym, stosuje się trzy rodzaje podejść. Pierwszym jest ważenie oparte na wartości rynkowej spółki. W grę wchodzi tutaj największa waga dla największych firm w zestawieniu. Tak rozumianą wagę liczy się poprzez iloraz wartości rynkowej spółek w okresie podstawowym i w okresie badanym.
Drugim sposobem określenia wagi spółki w indeksie jest ważenie ceną akcji danej spółki. Tutaj zasada jest relatywnie prosta: im wyższa cena akcji, tym wyższa waga.
Po trzecie, z pomocą przychodzi statystyka. Możliwe jest przyjęcie jednakowych wag dla wszystkich spółek w indeksie, niezależnie od ich ceny czy wielkości. W celu uśrednienia wartości stosuje się określone metody statystyczne.
Rodzaje indeksów giełdowych
Giełda papierów wartościowych oferuje możliwość korzystania z trzech rodzajów indeksów:
- indeks geometryczny – geometryczna średnia cen spółek wchodzących w skład indeksu,
- indeks cenowy – arytmetyczna średnia cen spółek indeksu,
- indeks ważony kapitalizacją poszczególnych spółek indeksu – pomiar polega na porównaniu zmian zachodzących we wszystkich spółkach.
Indeksy giełdowe w Polsce
- Warszawski Indeks Giełdowy (WIG),
- Warszawski Indeks Giełdowy Dużych Spółek (WIG30),
- Warszawski Indeks Giełdowy Średnich Spółek (WIG50),
- Warszawski Indeks Giełdowy Małych Spółek (WIG250).
Wymienione indeksy obliczane są przez GPW od początku jej istnienia, tj. od 16 kwietnia 1991 roku.
Indeksy giełdowe na świecie
Jednym z najbardziej popularnych indeksów, obliczanych przez New York Stock Exchange, czyli giełdę w Nowym Jorku, jest Dow Jones Industrial Average (DJIA). Indeks ten był notowany po raz pierwszy w 1886 roku. Indeks DJIA jest średnią ceną akcji 30 firm notowanych na nowojorskiej giełdzie.
Nowojorska giełda publikuje także wartości trzech innych indeksów. Są to:
- Dow Jones Utility Average (DJUA) – ukazuje zmiany cen akcji 15 firm użyteczności publicznej,
- Dow Jones Transportation Average (DJTA) – ukazuje zmiany ceny akcji 20 firm transportowych,
- Dow Jones Composite Average (DJCA) – ukazuje zmiany akcji wszystkich 65 firm wchodzących w skład portfeli wymienionych wyżej indeksów.
Innym popularnym na świecie indeksem jest Standard & Poor’s 500 (S&P 500), również obliczanym przez New York Stock Exchange. Jego publikacja ma miejsce od 1923 roku. Portfel indeksu obejmuje akcje 500 wybranych spółek.
Najbardziej znanym indeksem obliczanym przez giełdę w Londynie jest Financial Times Stock Exchange 100 Index (FTSE). Jego pierwsza publikacja nastąpiła w roku 1984. Indeks FTSE obliczany jest na podstawie zmian cen akcji 100 największych korporacji notowanych na London Stock Exchange.