Publikowane dziś przez Główny Urząd Statystyczny (GUS) dane pokazały r/r spadek Produktu Krajowego Brutto (PKB) Polski w II kwartale roku. Odczyt wpisał się w klasyczną, przyjętą w Polsce definicję recesji (dwa odczyty niższego r/r PKB z rzędu). Dynamika polskiego PKB wyniosła -0,5% wobec 0,3% w I kw. Mimo to, Bank Pekao SA spodziewa się, że w 2023 roku PKB Polski wzrośni o 0,4% wobec ujemnej dynamiki w zdecydowanej większości rozwiniętych krajów UE. Czy naprawdę jest jednak tak źle?
- Warto podkreślić, że spadek r/r ma miejsce z bardzo wysokiej bazy tj. 6,1% r/r w II kw. 2022
- GUS wskazał, że PKB realnie spadło o 3,7% k/k i było niższe niż 1,3% w I kw. 2022
- Odczyt może jeszcze ulec rewizji 31 sierpnia 2023
Wg. NBER w Polsce recesji wciąż nie ma
Inną i bardziej miękką od przyjętej powszechnie definicję recesji mają niektórzy ekonomiści w Stanach Zjednoczonych. Komitet ds. datowania cykli koniunkturalnych (NBER) od lat prowadzi badania amerykańskich cykli koniunkturalnych. Chronologia obejmuje daty szczytów i dołków, które wyznaczają ramy recesji i ekspansji ekonomicznej. Wedle tej metodologii:
- Recesja to okres pomiędzy szczytem aktywności gospodarczej a jej późniejszym dołkiem lub najniższym punktem. Pomiędzy szczytem a dołkiem gospodarka znajduje się w fazie ekspansji. Ekspansja jest normalnym stanem gospodarki, a większość recesji jest krótka.
- Mimo to czas potrzebny na powrót do poprzedniego szczytowego poziomu aktywności lub poprzedniego trendu może być dość wydłużony. Zgodnie z chronologią NBER, ostatni szczyt gospodarki USA miał miejsce w lutym 2020 roku, a dołek miał miejsce w kwietniu 2020 roku.
- Definicja podkreśla, że recesja wiąże się ze znacznym spadkiem aktywności gospodarczej, który jest crozłożony na całą gospodarkę. Oraz trwa dłużej niż kilka miesięcy
- Choć sama głębokość, czas trwania i inne zmienne recesji są różne wg. miary NBER każde kryterium musi być w pewnym stopniu spełnione indywidualnie. Ekstremalne warunki wskazane przez jedno kryterium mogą zrównoważyć słabsze dane z innego;
- W przypadku szczytu aktywności gospodarczej w lutym 2020 r. komisja uważa, że późniejszy spadek aktywności był tak duży i tak szeroko rozproszony w całej gospodarce, że nawet jeśli okazał się dość krótki, spowolnienie powinno zostać sklasyfikowane jako recesja’
Agencja się nie śpieszy
NBER często zwleka z poważnymi komunikatami aby uniknąć poważnych obciążeń wynikających m.in. z sezonowości odczytów. Gdy komitet wskazuje datę szczytu aktywności gospodarczej, czeka, aż będzie pewien, że naprawdę wystąpiła recesja. Nawet gdyby aktywność zaczęła ponownie rosnąć natychmiast po zidentyfikowaniu ekstremum, NBER uznałoby, że trwa nowa ekspansja, a wzrost nie byłby kontynuacją poprzedniej ekspansji.
W rezultacie komitet ma tendencję do czekania z identyfikacją szczytu do kilku miesięcy po jego faktycznym wystąpieniu. Podobnie, określając datę dołka, komisja czeka, aż będzie pewna, że ekspansja jest w toku. Nawet w przypadku, gdyby aktywność natychmiast zaczęła ponownie spadać, komitet uznałby to za nową recesję, a nie kontynuację poprzedniej recesji. W związku z tym NBER czeka z identyfikacją dołka przez pewien czas po jego faktycznym wystąpieniu. Dzialania komitetu niejednokrotnie krytykowane są przez ekonomistów, którzy podkreślają jego 'upolitycznione’ i przyjazne Wall Street podejście do oceny gospodarki USA.
Amerykański optymizm
Według NBER recesja musi mieć szeroki wpływ na gospodarkę. Nie może ograniczać się do jednego sektora, komisja kładzie nacisk na miary aktywności gospodarczej. Samo PKB nie jest miarodajne. Określenie miesięcy szczytów i dołków opiera się na szeregu miesięcznych miar realnej aktywności gospodarczej publikowanych przez amerykańskie agencje statystyczne. Obejmują one:
- realny dochód osobisty pomniejszony o transfer pieniądza
- zatrudnienie w sektorze pozarolniczym (NFP)
- zatrudnienie w badaniu gospodarstw domowych
- realne wydatki na konsumpcję osobistą,
- sprzedaż hurtową i detaliczną skorygowane o zmiany cen
- produkcję przemysłową.
Nie ma ustalonej zasady dotyczącej tego, jakie miary wnoszą informacje do procesu lub w jaki sposób są one ważone w decyzjach NBER. W ostatnich dziesięcioleciach dwie miary, na które agencja monitorowania cykli USA kładła największy nacisk, to realny dochód osobisty skorygowany o transfer pieniądza oraz kondycję rynku pracy poza rolnictwem. W USA komisja dokonuje oddzielnego określenia kwartału kalendarzowego szczytu lub dołka. Dwie miary, które są ważne przy określaniu ich, ale które nie są publikowane co miesiąc, to szacunki realnego produktu krajowego brutto (PKB i GDI) po stronie wydatków i dochodów. NBER bierze też pod uwagę kwartalne średnie miesięcznych wskaźników w/w, w szczególności zatrudnienie NFP. Biorąc pod uwagę wszystkie powyższe miary w Polsce trwa nadal gospodarczy rozwój, do recesji wciąż jest daleko.
Może Cię zainteresuje: