Rug Pull: Co to jest? Jak nie paść ofiarą tego oszustwa?

Świat kryptowalut rozwija się w błyskawicznym tempie, przyciągając coraz więcej nowych inwestorów. Niestety, obok licznych szans na zyski pojawiają się też zagrożenia, a jednym z nich jest oszustwo zwane rug pull. Dla wielu osób to hasło może brzmieć śmiesznie (wyciągnięcie dywanu), ale w praktyce rug pull to poważny scam. Jak działa rug pull i jak się przed nim zabezpieczyć? O tym w dzisiejszym artykule.

Co to jest rug pull?

Rug pull to rodzaj oszustwa w świecie kryptowalut, który polega na tym, że twórcy projektu nagle „uciekają” z pieniędzmi inwestorów. Inwestorzy najczęściej tracą całe zainwestowane środki, gdyż oszuści wycofują wszystkie fundusze z projektu i porzucają go. Nazwa „rug pull” oznacza dosłownie „wyciągnięcie dywanu spod nóg” – nagły ruch, który zaskakuje i powoduje upadek.

Rug pull występuje w różnych formach, a oto najczęściej spotykane:

• Wycofanie płynności (Liquidity Pull) – Oszuści tworzą projekt i zapewniają początkową płynność na giełdzie zdecentralizowanej (DEX). Kiedy inwestorzy zaczynają kupować tokeny, twórcy wycofują płynność, co sprawia, że token traci swoją wartość, a inwestorzy zostają z bezużytecznymi tokenami.
• Fałszywe obietnice (Exit Scam) – Twórcy obiecują rozwój projektu lub dodanie nowych funkcji, które mają przyciągnąć więcej inwestorów. Gdy projekt osiągnie odpowiedni poziom finansowania, jego twórcy „uciekają” z zebranymi środkami, nie realizując żadnych obietnic.
• Ograniczenia sprzedaży (Token Lock) – W tej wersji oszustwa, twórcy blokują możliwość sprzedaży tokenów dla inwestorów. W praktyce oznacza to, że tylko twórcy mogą sprzedać swoje tokeny, pozostawiając inwestorów z niemożnością wycofania kapitału.

Każdy z tych rodzajów rug pull jest niebezpieczny, ale wszystkie mają wspólny cel – wyłudzić jak najwięcej pieniędzy od inwestorów i porzucić projekt.

Przykłady rug pulli

W ostatnich latach rug pulle stały się coraz bardziej powszechne. Choć ich mechanizm jest podobny, to różnią się skalą i sposobem realizacji. Oto kilka najbardziej znanych przypadków rug pulli, które pokazują, jak szybko inwestorzy mogą stracić ogromne sumy pieniędzy:

• Squid Game Token – Na fali popularności serialu „Squid Game” w 2021 roku powstał token o tej samej nazwie. Szybko zyskał on na popularności, przyciągając tysiące inwestorów. Jednak nagle twórcy wycofali wszystkie środki, a wartość tokena spadła do zera. Szacuje się, że inwestorzy stracili ponad 3 miliony dolarów.

• Meerkat Finance – Projekt uruchomiony na popularnej sieci Binance Smart Chain. Twórcy zapewniali, że platforma umożliwia generowanie zysków z inwestycji. W momencie, gdy zyskali zaufanie i środki od inwestorów, wycofali fundusze o wartości około 31 milionów dolarów. To jeden z największych rug pulli na BSC.
• YFI Select – Projekt obiecujący inwestorom udział w platformie zarządzania finansami w ekosystemie DeFi. Po osiągnięciu wysokiego poziomu finansowania, twórcy wycofali środki, zostawiając inwestorów z bezużytecznymi tokenami. Straty wyniosły blisko 10 milionów dolarów.

Mechanizm działania rug pulli opiera się na podobnych założeniach: najpierw twórcy wzbudzają zaufanie, obiecując wysokie zyski i rozwój projektu. Następnie, gdy inwestorzy wpłacają kapitał, twórcy nagle wycofują środki i znikają, pozostawiając inwestorów z bezwartościowymi tokenami. Szybki wzrost wartości tokena i wysoka popularność projektu mogą być przestrogą, by zachować ostrożność.

Jak rozpoznać rug pull i nie stać się jego ofiarą?

Rozpoznanie rug pulli nie jest łatwe, ale istnieją pewne sygnały, które mogą pomóc inwestorom uniknąć tego rodzaju oszustw. Oto, na co warto zwrócić uwagę przy analizie projektów kryptowalutowych:

1. Brak transparentności – Uczciwe projekty zazwyczaj mają transparentnych twórców. Jeśli zespół projektu jest anonimowy, warto zachować ostrożność.
2. Brak audytów – Weryfikacja projektu przez zewnętrzne firmy audytorskie jest ważna. Projekt bez audytu to ryzyko, że kod zawiera nieuczciwe funkcje, które mogą służyć do wyprowadzenia środków.
3. Wysokie nagrody za staking – Projekty rug pull często obiecują niebotycznie wysokie zwroty za staking lub udział w projekcie. Tego rodzaju obietnice mogą być próbą przyciągnięcia inwestorów, zanim twórcy wycofają środki.
4. Ograniczenia w handlu – Projekty, które blokują możliwość sprzedaży tokenów lub utrudniają handel, mogą mieć nieuczciwe zamiary. Ograniczenia sprzedaży mogą świadczyć o rug pullu.
5. Szybki wzrost ceny tokena – Kiedy cena tokena gwałtownie rośnie w krótkim czasie, może to być próba „napompowania” wartości projektu przed wyprowadzeniem środków. Warto zachować ostrożność, zwłaszcza jeśli wzrost wydaje się nienaturalny.
6. Agresywna promocja – Projekty, które intensywnie promują swoje tokeny, mogą próbować sztucznie wywołać zainteresowanie i wzrost cen. Rug pulle często polegają na „hype marketingu”, by szybko zdobyć fundusze.

Podstawą bezpiecznego inwestowania jest dokładna analiza projektu i zwracanie uwagi na wymienione sygnały. Nawet jeśli projekt wygląda dobrze, warto być ostrożnym i nie inwestować wszystkich środków. Pamiętaj, że ostrożność może uchronić przed stratami. Zwłaszcza na rynku kryptowalut.

Podsumowanie

Rug pull to jedno z najgroźniejszych oszustw w świecie kryptowalut. Oszuści, wykorzystując naiwność i brak doświadczenia inwestorów, tworzą iluzję obiecującego projektu, by nagle „uciec” z ich środkami. Są jednak sygnały ostrzegawcze, które mogą sygnalizować nam, że projekt jest zwykłym scamem. Dlatego też zawsze przed inwestycją należy przeprowadzić gruntowną analizę.

FAQ