Wstęp
Złoto jest jednym z najrzadszych i najcenniejszych metali znanych ludzkości, wykorzystywane jest od początków pojawienia się pierwszych cywilizacji 5 tysięcy lat p.n.e. Znajduje ono powszechne zastosowanie w jubilerstwie, bankowości, medycynie, a obecnie nawet w zaawansowanej technologii. Używali go przedstawiciele różnych kultur i cywilizacji m.in. starożytni Egipcjanie, Aztekowie, Grecy i Rzymianie, średniowieczni kupcy, a także bankierzy.
W zasadzie od początku pojawienia się bardziej zaawansowanych zgrupowań ludzkich każdą wartość można było wyrazić w złocie, a jego posiadanie świadczyło o majątku i pozycji społecznej właściciela.
„Błyszczący metal” fantastycznie spełnia swoją funkcję tezauryzacyjną na przestrzeni setek, a nawet tysięcy lat, na poparcie tej tezy warto podać przykład, że zarówno w starożytnym Rzymie jak i współcześnie człowiek mógł się w pełni szykownie ubrać od stóp do głów za jednouncyjną monetę.
Bierze się to z tego, że złoto w przeciwieństwie do walut fiducjarnych podlega niewielkiej inflacji, która wynika z tego, że złoża złota są rzadkie i trudne do znalezienia, a jego wydobycie jest kosztownym i często niebezpiecznym przedsięwzięciem.
Według najnowszych danych szacunkowa podaż złota wynosi niecałe 200 tysięcy ton – taka ilość wystarcza do zapełnienia zaledwie trzech basenów olimpijskich.
Obecnie handel fizycznym złotem jest znacznie mniej popularny i jest on praktykowany głownie przez inwestorów detalicznych, a prym w ustalaniu jego ceny przypada przede wszystkim rynkom futures takim jak Comex.
Wraz z rozwojem technologii pojawiają się także nowe możliwości handlu złotem takie jak stablecoiny o nie oparte. Rozwiązania te mogą pchnąć ewolucję pieniądza ku walutom cyfrowym opartym na złocie, co postaram się opisać w niniejszym artykule.
Zanim jednak tego dokonam, pokrótce opiszę czym jest standard złota i w jaki sposób on działał, a także jakie korzyści mógłby on przynieść, gdyby został ponownie wykorzystany –tym razem z użyciem technologii blockchain. Na koniec opiszę dwie waluty cyfrowe, które są oparte na złocie i na które w łatwy sposób można uzyskać ekspozycję.
Krótka historia standardu złota
By w pełni zrozumieć korzyści wynikające z walut wspartych na złocie należy zrozumieć idee połączenia tych dwóch aktywów i jak ona wyglądała historycznie.
Chociaż złoto odgrywało wiodącą rolę płatniczą już od czasów starożytnych i co do zasady było synonimem „pieniądza”, to podstawy systemu waluty złotej zostały wypracowane dopiero w Wielkiej Brytanii w połowie XIX wieku. Ustanowienie parytetu złota było jednym z działań zmierzających do ustabilizowania ekonomii Zjednoczonego Królestwa, które już wtedy było globalnym podmiotem. Niedługo później, gdyż już w 1879 r. USA także zdecydowało się na wprowadzenie systemu parytetu złota. Po pozytywnych doświadczeniach USA i UK system waluty złotej został przyjęty przez większość rozwiniętych krajów i nieprzerwanie funkcjonował aż do wybuchu I wojny światowej.
Ponieważ standard złota cechował się automatyzmem i stabilnością jego konstrukcja sprzyjała dynamicznemu rozwojowi gospodarczemu, stabilności i niskiej inflacji.
Odejście od pełnego parytetu złota miało miejsce po kryzysach spowodowanych przez pierwszą wojnę światową i wielką depresję lat 30. Utrzymanie wymienialności pieniądza na złoto wymagałoby prowadzenia restrykcyjnej polityki monetarnej, która krótkookresowo oznaczałaby spadek cen i płac na co rządy demokratyczne nie chciały pozwolić. W efekcie waluty narodowe zostały oderwane od złota i srebra, a ich wartość zaczęła fluktuować znacznie mocniej niż to było pierwotnie oczekiwane.
Na marginesie, warto przypomnieć, że w Polsce międzywojennej również panował parytet złota. Od czasów reformy pieniężnej ministra Grabskiego ustalono, że 1 złoty równał się 0,29 grama czystego złota. W II RP parytet złota trwał od 1924 aż do wybuchu II wojny światowej. Zaś w PRL od 1950 r. do 1956 r. ustawa zakazywała posiadania złota i złotych monet, a za handel nimi przewidywała nawet karę śmierci.
Światową próbę powrotu do parytetu złota próbowano przeprowadzić w 1944 r. na konferencji w Bretton Woods, gdzie wprowadzono stały parytet wymiany złota na 35 dolarów za uncję a także sztywne kursy między walutami. System ten nie wytrzymał jednak długo i już w 1971 r. prezydent Nixon zdecydował się zawiesić wymienialność dolara na złoto. Pomimo wielu prób do dziś USA nie zdecydowało się na przywrócenie wymienialności dolara na złoto i nic nie wskazuje, by w najbliższym czasie miało się to zmienić.
Porzucenie parytetu złota zdjęło wiele ograniczeń dla etatystycznych rządów i pozwoliło na prowadzenie ekspansywnej polityki fiskalnej i monetarnej. Sam pieniądz jest dziś kreowany przez banki centralne i do pewnego stopnia także przez banki komercyjne poprzez akcje kredytowe co daje wyjątkowo dużą władzę i szerokie pole manewru rządom centralnym.
Pomimo odejścia od standardu złota, pozostało ono jednak wartościowym dobrem i jedną z nielicznych bezpiecznych przystani (safe-haven) dla kapitału. Co ciekawe złoto pozytywnie wygląda nie tylko w oczach inwestorów, spekulantów i przeciętnych ludzi, który traktują je jako zabezpieczenie przed inflacją i kryzysem – tak jak robili to ich przodkowie w poprzednich tysiącleciach, ale także wśród wszystkich najważniejszych banków centralnych, które wciąż starają się utrzymać jak największe rezerwy tego kruszcu.
Standard złota w XXI wieku
Pomimo porzucenia standardu złota przez państwa idea, by wiązać pieniądze z czymś wartościowym przetrwała. Dzięki innowacji technologicznej w postaci sieci blockchain i adaptacji Bitcoina przez szerokie masy jesteśmy dziś w miejscu, które pozwala nam na dalszą ewolucję pieniądza i powrót do parytetu złota, tym razem nie w oparciu o fizyczne złoto, a oparte o nie stablecoiny.
Daje to posiadaczom realną możliwość gromadzenia bogactwa oferowaną przez złoto przy jednoczesnej łatwości użycia jaką daje nowoczesne płynne aktywo cyfrowe.
Zalety kryptowaluty opartej o złoto:
– Stabilność i płynność
Kryptowaluta oparta o złoto jest dużo stabilniejsza nie tylko od innych kryptowalut, ale także od walut fiducjarnych. Dzieje się tak, ponieważ podaż złota uzależniona jest nie od polityki i działań banku centralnego, a od realnego wydobycia złota w kopalniach. Rynek złota jest także jednym z największych i najbardziej płynnych rynków na świecie o łącznej kapitalizacji na poziomie ponad 11 bilionów dolarów.
– Łatwość przechowywania i przewozu
Złoto jest przedmiotem fizycznym zatem trzeba mieć odpowiednie warunki by je przechowywać. Zdigitalizowane złoto do pewnego stopnia zdejmuje z nas obowiązek jego bezpiecznego przechowywania. Jedyne co musimy zrobić to bezpiecznie przechować kopię kluczy prywatnych do naszego portfela lub ją zapamiętać. Daje nam to również łatwość w przewozie złota, szczególnie przez granice kraju, dzięki czemu całe kilogramy złota możemy bezpiecznie przewozić na kartce papieru lub nawet w głowie.
– Bezpieczeństwo i łatwość zakupu i niski koszt obrotu
Handel złotem fizycznym wystawia nas na ryzyko zakupu fałszywek. Często sprawdzenie autentyczności monet lub sztabek będzie trudne bądź nawet niemożliwe bez uprzedniego ich odpakowania, przecięcia bądź przeprowadzenia innych testów, co może skutkować obniżeniem jego wartości. Kupowanie złota od profesjonalnego pośrednika jest bezpieczne, lecz za to bezpieczeństwo musimy zapłacić większymi marżami przy kupnie i sprzedaży tego cennego kruszcu. Jeśli zaś chodzi o złoto oparte na blockchainie, to nie występują tutaj obawy, że kupimy je podrobione, ponadto firmy, które je przechowują i pozwalają na handel działają na minimalnych marżach, a sam rynek jest wystarczająco płynny dla inwestorów indywidualnych i pozwala kupić oraz sprzedać znaczne ilości kruszcu w ciągu kilku sekund.
– Pasywne zarabianie na złocie
Fizyczne złoto oprócz przechowywania wartości i cieszenia oka jego posiadacza niewiele więcej jest nam w stanie zaoferować. Zaś stokeniozowane złoto możemy połączyć z szeregiem aplikacji CeFi i DeFi, dzięki którym jesteśmy w stanie pożyczać nasze złoto i w ten sposób zarabiać na nim.
– Zagrożenia
Stablecoiny oparte o złoto są relatywnie nowym tworem i pomimo wielu zalet warto pamiętać o bardzo szerokim zagrożeniu, a mianowicie bezpieczeństwie takiego aktywa. Każdy zdaje sobie sprawę, że gdy posiada fizyczne złoto, to sam odpowiada za jego bezpieczeństwo i jeśli tylko w dobry sposób je zabezpieczy, to może być o nie spokojny.
W przypadku kryptowalut opartych na złocie cedujemy dbanie o jego bezpieczeństwo na innych i dodajemy kolejne podmioty pomiędzy nas a nasze złoto. Wobec tego nasza odległość od kruszcu wydłuża się, co w konsekwencji zwiększa ryzyko, że któreś z ogniw znajdujących się w tym łańcuchu przerwie się, a my utracimy część bądź całość naszego kapitału.
Inwestowanie w złoto na blockchainie
Na dzień pisania niniejszego artykułu istnieją trzy kryptowaluty oparte na złocie, najpopularniejsze to: Pax Gold (PAXG) oraz Tether Gold (XAUT), istnieje jeszcze Perth Mint Gold Token (PMG) nie posiada on jednak dużej kapitalizacji, wobec czego nie zostanie on tutaj omówiony.
PAXG
Pax Gold jest aktywem cyfrowym, które jest wsparte przez rzeczywiste złoto. Każdy token PAXG jest wymienialny na jedną uncję trojańską w 400 uncjowej sztabce rodzaju London Good Delivery, które są przechowywane w skarbcu Brinks w Londynie. Z racji tego, że PAXG posiada pełne pokrycie w fizycznym złocie każdy z posiadaczy tokenu może wymienić go na ekwiwalent w fizycznej formie bądź na gotówkę.
Firma Paxos trust Company, która odpowiada za emisję tokena PAXG, kontroluje przechowywane złoto i udostępnia handel nim, jest podmiotem powierniczym zarejestrowanym w USA i regulowanym przez New York State Department of Financial Services. Zgodnie z zapewnieniami firmy Paxos, raz w miesiącu zewnętrzny audytor przeprowadza atestację złota posiadanego w skarbcu w stosunku do ilości tokenów PAXG.
Ponieważ token PAXG reprezentuje fizyczne złoto jego wartość jest bezpośrednio spegowana z wartością złota na rynkach światowych. PAXG daje klientom benefit posiadania fizycznego złota z mobilnością i płynnością aktywów cyfrowych. W każdym momencie posiadacze tokenów PAXG mogą sprawdzić numer seryjny, wartość, a także cechy charakterystyczne posiadanego przez siebie złota wpisując swój adres Ethereum w wyszukiwarkę, która znajduje się na stronie platformy.
Platforma do handlu udostępniona przez Paxos trust Company w przeciwieństwie do tradycyjnych giełd umożliwia kupno i sprzedaż niewielkich części złota. Firma zarabia na opłatach transakcyjnych, gdy dokonujemy ich na jej platformie. Opłaty te nie występują jednak, gdy handlujemy na zewnętrznych giełdach bądź poprzez inne aplikacje DeFi i CeFi. Za każdym razem, gdy tokeny PAXG są przenoszone poprzez sieć Ethereum Paxos pobiera prowizję transakcyjną wynoszącą 0.02% kwoty przelewu, warto pamiętać, że do tej prowizji należy doliczyć także opłatę jaką zapłacimy za korzystanie z sieci Ethereum.
Ponadto występują prowizje za stworzenie bądź zniszczenie tokenu PAXG i wynoszą one:
Jeśli planujemy posiadać mniejszą ekspozycję na token PAXG lepszą opcją wydaje się skorzystanie z dużych scentralizowanych giełd niż z dexów bądź zakupów bezpośrednio z platformy Paxos.
Tether gold
Podobnie jak PAXG Tether Gold jest aktywem cyfrowym wspartym przez fizyczne złoto. Twórcą XAUT jest firma TG commodities Limited. A każdy token XAUT reprezentuje jedną uncję w konkretnej sztabce typu London Good Delivery.
Tak samo jak w przypadku PAXG, tak też w XAUT w każdym momencie możemy sprawdzić, które sztabki złota posiadamy, gdy wpiszemy swój adres Ethereum na stronie platformy.
Posiadacze XAUT, jeżeli spełniają wymogi weryfikacyjne oraz posiadają odpowiednią liczbę tokenów mogą zażądać dokonania wymiany XAUT na fizyczne złoto.
Złoto może być dostarczone do dowolnej lokalizacji na terenie Szwajcarii bądź spółka TG Commodities Limited może na żądanie posiadacza tokenów XAUT podjąć próbę sprzedaży złota, a pozyskaną gotówkę jemu przekaże.
Ekspozycję na Tether Gold, możemy uzyskać za pomocą konta na TG Commodities Limited, a jeśli planujemy kupić jego mniejsze ilości, to lepiej skorzystać ze scentralizowanych giełd, największe, które pozwalają na handel XAUT to Bitfinex, FTX i Gate.io.
Zarówno PAXG jak i XAUT jest tokenem ERC-20 zbudowanym na blockchainie Ethereum i może być handlowany 24/7. Dla porównania CME Globex ma nie tylko 60 minutową przerwę w handlu każdego dnia, ale także nie jest dostępny w soboty.
Warto wspomnieć, że zarówno PAXG jak i XAUT mogą być handlowane i stakowane na platformach CEFI, takich jak Celsius, Blockfi i Nexo, na których możemy zdobyć nawet 8% APR.
Zakończenie
Nawet jeśli nie uda nam się globalny powrót do standardu złota, to należy pamiętać, że wciąż jest ono najpopularniejszym z metali szlachetnych, a także odgrywa ważną rolę w światowej gospodarce i niewiele wskazuje na to, by wkrótce miało się to zmienić. Wobec tego inwestowanie w nie wydaje się dobrym i bezpiecznym pomysłem.
Należy pamiętać, że połączenie tego „błyszczącego metalu” z blockchainem jest niezwykle ciekawym eksperymentem, który jest jeszcze we wczesnej fazie rozwoju, wobec czego zalecana jest szczególna ostrożność.
Korzyści jakie uzyskujemy dzięki takiemu rozwiązaniu, nie dla każdego mogą być warte zagrożeń z tego wynikających. Wśród inwestorów indywidualnych wciąż aktywne jest przekonanie, że główną zaletą złota jest możliwość jego fizycznego posiadania. Złoto papierowe czy elektroniczne nie posiada takiej właściwości i wprowadza konieczność istnienia powiernika złota, któremu musimy zaufać nie tylko w to, że nasze złoto jest bezpieczne w skarbcu, ale że w ogóle istnieje.
Bibliografia https://www.komputerswiat.pl/aktualnosci/nauka-i-technika/skad-pochodzi-zloto-nowe-badania-wskazuja-na-pozaziemski-rodowod/2l4jn9e https://waitbutwhy.com/2014/03/combined-wealth-world.html. https://pl.wikipedia.org/wiki/System_waluty_z%C5%82otej https://www.sunshineprofits.com/gold-silver/dictionary/gold-as-an-investment/ https://www.investopedia.com/ask/answers/062315/how-are-commodity-spot-prices-different-futures-prices.asp https://www.pmgt.io/static/assets/pmgt_whitepaper.pdf https://www.prnewswire.com/news-releases/paxos-launches-pax-gold-physical-gold-on-the-blockchain-300911979.html https://www.gemini.com/cryptopedia/what-is-pax-gold-paxg-token-paxos-gold-backed-crypto#section-programmability-and-flexibility-of-pax-gold https://economictimes.indiatimes.com/markets/cryptocurrency/gold-stablecoins-should-you-invest-in-the-latest-crypto-fad/articleshow/89642924.cms https://www.reuters.com/article/us-crypto-currencies-paxos-idUSKCN1VQ26P https://www.bloomberg.com/news/articles/2022-03-28/gold-industry-embraces-blockchain-to-secure-its-supply-chain https://www.lbma.org.uk/alchemist/issue-79/gold-and-the-blockchain https://gold.tether.to/Tether%20Gold%20Whitepaper.pdf https://www.ft.com/content/d497772f-7422-4372-b72d-f74f96884466 https://fortune.com/2022/03/09/gold-backed-cryptocurrencies-alternative-to-fluctuating-stock-and-commodities-markets/
Od Redakcji
Niniejszy artykuł ani w całości ani w części nie stanowi „rekomendacji” w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi czy Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (Ue) Nr 596/2014 z dnia 16 kwietnia 2014 r. w sprawie nadużyć na rynku (rozporządzenie w sprawie nadużyć na rynku) oraz uchylające dyrektywę 2003/6/WE Parlamentu Europejskiego i Rady i dyrektywy Komisji 2003/124/WE, 2003/125/WE i 2004/72/WE oraz Rozporządzenia Delegowane Komisji (Ue) 2017/565 z dnia 25 kwietnia 2016 r. uzupełniające dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/65/UE w odniesieniu do wymogów organizacyjnych i warunków prowadzenia działalności przez firmy inwestycyjne oraz pojęć zdefiniowanych na potrzeby tej dyrektywy. Zawarte w serwisie treści nie spełniają wymogów stawianych rekomendacjom w rozumieniu w/w ustawy, m.in. nie zawierają konkretnej wyceny żadnego instrumentu finansowego, nie opierają się na żadnej metodzie wyceny, a także nie określają ryzyka inwestycyjnego.
