Sektor zdecentralizowanych finansów (DeFi) rozwija się bardzo dynamicznie. Ten artykuł powinien zadowolić tych wszystkich, którzy przegapili temat błyskawicznych pożyczek (flash loan) i do tej pory nie wiedzą, „z czym to się je”.
Błyskawiczne pożyczki to natychmiastowe, niezabezpieczone i (praktycznie) wolne od ryzyka pożyczki oferowane przez protokoły DeFi, takie jak na przykład Aave czy Uniswap. Dzięki tej innowacji każdy może zaciągnąć pożyczkę w aktywach cyfrowych, skorzystać z zyskownych możliwości handlowych (takich jak arbitraż), po czym spłacić środki pożyczkodawcy.
Zobaczmy, jak temat błyskawicznych pożyczek DeFi przedstawia się w szczegółach.
Zabezpieczone pożyczki/ kredyty w bankach
Jeśli chcesz otrzymać pożyczkę w banku lub innej instytucji finansowej, typowy proces wygląda mniej więcej tak:
- Składasz wniosek i przedstawiasz bankowi wymagane dokumenty weryfikujące Twoje dane osobowe i zdolność kredytową.
- Bank ocenia podane przez Ciebie informacje, daje zielone światło i udostępnia warunki kredytu. W celu zabezpieczenia spłaty kredytu, bank prosi często o zabezpieczenie, np. w postaci nieruchomości czy samochodu.
- Przeglądasz warunki i inicjujesz proces kredytowy. Przekazujesz bankowi prawa do zabezpieczenia. Zostaje ono zablokowane przez bank na cały okres spłaty zadłużenia.
- Z czasem spłacasz pożyczkę do banku. Zakładając, że nie będziesz spłacał rat, bank przejmie zabezpieczenie (lub jego część).
Zabezpieczone pożyczki w zdecentralizowanych finansach (DeFi)
Przyjrzyjmy się teraz temu, jak ten sam proces wygląda z perspektywy protokołów zdecentralizowanych finansów (DeFi). Ponownie, standardowa procedura wygląda mniej więcej tak:
- Przedstawiasz zabezpieczenie w protokole pożyczki DeFi.
- Protokół pożyczek DeFi pozwala (natychmiast) zaciągać pożyczki w obsługiwanych aktywach. Maksymalny, dozwolony wymiar pożyczki jest powiązana z wartością zabezpieczenia i innymi parametrami określonymi w protokole.
- O ile wartość zabezpieczenia jest wyższa niż wartość zadłużenia, możesz zatrzymać pożyczkę i robić z nią wszystko, co tylko chcesz.
- W pewnym momencie spłacasz pożyczoną kwotę i otrzymujesz zwrot zabezpieczenia. Przed tym czasem, w przypadku gdy wartość zabezpieczenia spadnie poniżej pożyczonej kwoty, „posiadacz” lub smart kontrakt automatycznie zamknie pożyczkę i przejmie zabezpieczenie.
Banki a pożyczki z zabezpieczeniem DeFi
Teraz, gdy dokonaliśmy przeglądu pożyczek zabezpieczonych w sposób tradycyjny (banki) i zdecentralizowany (DeFi), porównajmy te dwa modele:
Decentralizacja: Banki i inne podmioty finansowe są całkowicie scentralizowane. Z drugiej strony protokoły DeFi są zdecentralizowane. Oznacza to, że w przypadku zaciągania pożyczek w DeFi wszystkie decyzje podejmowane są w sposób całkowicie niewymagający zaufania i zdecentralizowany.
Łatwość użytkowania: Podobnie jak w przypadku korzystania z wielu usług w prawdziwym życiu, zaciąganie pożyczek w bankach jest procesem obarczonym dużą dozą biurokracji. Z drugiej strony zaciąganie pożyczek na bazie protokołów DeFi jest łatwe i szybkie. Jeśli masz zabezpieczenie, sfinalizowanie pożyczki zajmuje tylko kilka minut.
Transparentność: Banki nie ujawniają klientom szczegółów odnośnie procedur, którymi kierują się w odniesieniu do procesów chociażby przyznawania pożyczki/ kredytu. Klienci muszą ufać bankowi. W świecie blockchain wszystko jest całkowicie transparentne. Zarówno sami uczestnicy procesu pożyczkowego, jak i osoby postronne, mogą w każdej chwili sprawdzić szczegóły transakcji.
Opłaty: Jeśli chcesz korzystać z niektórych usług instytucji finansowych (w tym pożyczek), musisz liczyć się z koniecznością poniesienia wysokich opłat. W przypadku pożyczek jest to około 5–60% rocznie. Jako, że protokoły DeFi są zdecentralizowane, w procesy nie są zaangażowani pośrednicy. W związku z tym opłaty są znacznie niższe (zwykle od 0,1 do 5%).
Dostępność: Na całym świecie są prawie 2 miliardy osób, które nie posiadają rachunku bankowego. Co więcej, wielu klientów banków nie jest uprawnionych do otrzymywania pożyczek – chociażby ze względu na ich status ekonomiczny. DeFi i kryptowaluty są dostępne dla wszystkich ludzi na całym świecie.
Jak widać, pożyczki zabezpieczone w świecie DeFi mają wiele zalet w porównaniu z podobnymi pożyczkami w tradycyjnych finansach. W miarę postępującego rozwoju zdecentralizowanych finansów, cały czas pojawiają się nowe koncepcje i możliwości. Jedną z nich są pożyczki błyskawiczne.
Pożyczki błyskawiczne w zdecentralizowanych finansach
Do tej pory dokonaliśmy przeglądu pożyczek zabezpieczonych zarówno w przestrzeni scentralizowanej, jak i zdecentralizowanej.
Z tego rodzaju pożyczką jest kilka problemów:
Zabezpieczenie: główny problem z tradycyjnymi pożyczkami polega na tym, że pożyczkobiorca powinien zawsze przedstawiać podmiotowi pożyczkodawcy (bankom lub platformom DeFi) zabezpieczenie. Jeśli pożyczkobiorca w którymś momencie nie wywiąże się ze spłaty, zabezpieczenie zostanie przejęte na poczet spłaty.
Opłaty: W zależności od podmiotu pożyczającego, okresu, na który zostaje udzielona pożyczka oraz wielu innych czynników, pożyczkobiorca powinien spłacać raty zawsze w wyznaczonym terminie. Co więcej, obejmuje to również opłaty z tytułu uruchomienia, jak i (niekiedy) wcześniejszej spłaty pożyczki.
Dokumentacja/weryfikacja: problem, który występuje przede wszystkim w odniesieniu do kredytów bankowych. Uzyskanie pozytywnej decyzji kredytowej zajmuje często dużo czasu i energii. Co więcej, w trakcie procesowania wniosku pożyczkodawca może poprosić o wiele dodatkowych dokumentów lub wyjaśnień.
Kwestia ryzyka: zabezpieczone pożyczki nie są wolne od ryzyka zarówno dla pożyczkodawcy, jak i pożyczkobiorcy. Zawsze istnieje ryzyko kłopotów z powodu niespłacenia kredytu bankowi. Ponadto, ze względu na inflację i zmienne stawki opłat, nie zawsze można przewidzieć przyszłe koszty zaciągniętych kredytów.
Zdając sobie sprawę z powyższego, zdefiniujmy teraz krótko pożyczki błyskawiczne w DeFi.
Flash Loan to niezabezpieczona, (prawie) darmowa i (prawie) wolna od ryzyka pożyczka oferowana przez protokoły DeFi. Główną ideą jest otrzymanie pożyczki, zrobienie wszystkiego, co chcesz z pożyczonymi aktywami i natychmiastowy zwrot pożyczki pożyczkodawcy. Powinno to nastąpić w ramach jednej unikalnej transakcji.
Główną ideą takich pożyczek jest wykonanie wszystkich potrzebnych transakcji w jednej partii procesów. Przykładowo, możesz otrzymać pożyczkę, dokonać transakcji arbitrażowej, zwrócić pożyczkę i zaksięgować zysk. Wszystkie te procesy odbywają się w jednej transakcji. Co więcej, jeśli z jakiegoś powodu jeden z tych kroków się nie powiedzie, transakcja zostanie cofnięta, co oznacza, że kroki wykonane do tego momentu będą nieważne.
Pożyczki te są również niezabezpieczone, ponieważ w zasadzie nie ma ryzyka niespłacenia pożyczki pożyczkodawcy. Albo wykonasz transakcję w całości i spłacisz pożyczkodawcy początkową kwotę pożyczki, albo transakcja się nie powiedzie, a początkowa pożyczka nigdy nie opuści protokołu DeFi.
W definicji wspomniano „prawie darmowy” i „prawie wolny od ryzyka” głównie dlatego, że:
- Musisz zapłacić opłaty za gaz i niewielką premię niektórym dostawcom, takim jak Aave.
- W smart kontraktach związanych z błyskawicznymi pożyczkami mogą występować błędy lub cały proces może stać się celem jakiego ataku.
Opłaty są jednak w większości przypadków znikome, a protokoły i smart kontrakty stają się z czasem coraz bardziej bezpieczne.
Przykład pożyczki błyskawicznej
W tym przykładzie, pożyczkobiorca korzysta z protokołu dYdX:
Lista kroków koniecznych do przeprocesowania flash loan przedstawia się następująco:
- Pożyczkobiorca pożycza 1000 tokenów DAI.
- Pożyczkobiorca wymienia 1000 DAI na 6 ETH na Uniswap.
- Kredytobiorca handluje 5 ETH z 1000 DAI na dYdX.
- Pożyczkobiorca spłaca pożyczkę błyskawiczną 1000 DAI z kroku 3.
- Kredytobiorca zatrzymuje 1 ETH jako zysk.
Poniższy rysunek przedstawia powyższe kroki w sposób graficzny:
Jest to przykład handlu arbitrażowego z wykorzystaniem pożyczek flash. Użytkownik zauważył różnicę w cenie pary ETH-DAI na dwóch platformach (Uniswap i dYdX) i wykorzystał tę różnicę do uzyskania natychmiastowego zysku za pomocą mechanizmu błyskawicznej pożyczki.
Wszystkie pięć kroków powyższego procesu jest wykonywanych w ramach jednej transakcji w blockchainie Ethereum. Dlatego też proces ten jest praktycznie wolny od ryzyka zarówno dla pożyczkodawcy, jak i pożyczkobiorcy.
Przypadki użycia pożyczek flash
Oto kilka przypadków użycia pożyczek flash:
Handel arbitrażowy
Handel arbitrażowy przynosi pewne zyski z aktywów ze względu na różnicę cen na różnych giełdach.
Warunki wstępne:
- Cena ETH na Uniswap: 4000
- Cena ETH na SushiSwap: 4100
Co można z tym zrobić:
- Pożycz trochę środków, korzystając z pożyczki flash.
- Kup trochę ETH na Uniswap.
- Sprzedaj to na Sushiswap.
- Zaksięguj zysk.
- Zwróć kwotę pożyczki pożyczkodawcy.
Collateral Swapping
W świecie DeFi powszechne jest pożyczanie pieniędzy z protokołów przy użyciu aktywów zabezpieczających. Przykładowo, możesz pożyczyć USDC, dostarczając do protokołu DeFi ETH. Aby zwolnić zabezpieczenie lub zamienić je na inne aktywa, musisz spłacić pożyczoną kwotę.
Możesz, na przykład:
- Zainicjować pożyczkę flash
- Użyć tej pożyczki, aby uwolnić swoje zabezpieczenie
- Zamień je na inny zasób
- Umieścić zamienione aktywa w protokole jako nowe zabezpieczenie
- Udzielić pożyczki
- Zakończyć pożyczkę za pomocą pożyczonego tokena.
Autolikwidacja
Pożyczki błyskawiczne mogą być również wykorzystywane do zapobiegania automatycznej likwidacji Twoich pozycji lendingowych.
Likwidacja następuje zwykle, gdy wartość aktywów zabezpieczających w protokole gwałtownie spada. Zgodnie z warunkami protokołu kredytowego istnieje możliwość automatycznej likwidacji w każdym momencie.
W tym scenariuszu możesz:
- Zainicjować pożyczkę flash.
- Zamknąć pożyczkę zabezpieczoną na protokole DeFi.
- Zamienić część uwolnionych aktywów zabezpieczonych na aktywa, które musisz spłacić dostawcy pożyczki flash.
- Zrezygnować z pożyczki flash i zachować resztę aktywów zabezpieczających dla siebie.
Egzekwowanie pożyczek błyskawicznych za pomocą zautomatyzowanych narzędzi
Pierwszą opcją korzystania z pożyczek flash są gotowe do użycia interfejsy graficzne. Zawierają one często elementy wizualne typu „przeciągnij i upuść”, które pomagają w tworzeniu potoków realizacji pożyczek flash. Pod warstwą graficzną skrywają się, rzecz jasna, wszelkie niezbędne konektory i kody wywołania API do wykonywania pożyczek flash.
Jednym z takich serwisów jest Furucombo. Na poniższym obrazku możesz zobaczyć przykład algorytmizacji pożyczek flash zbudowanych przy użyciu tej platformy:
Jak widać na powyższym obrazku:
- Na Aave zainicjowano błyskawiczną pożyczkę w wysokości 100 DAI.
- 100 DAI zostało zamienionych na 122,83649 sUSD na Uniswap V1.
- 122.83649 sUSD zamieniono na 122,83329 DAI na KyberSwap.
- Do zamknięcia pożyczki błyskawicznej wykorzystano 100 DAI, a 22,74429 DAI przyjęto jako zysk.
Wszystkie kroki można zwizualizować w interfejsie i sprawdzić, czy określona sekwencja transakcji jest opłacalna czy też nie.
Główną wadą tego typu serwisów lub narzędzi jest to, że są one ograniczone liczbą giełd/protokołów i monet/tokenów.
Wykonywanie pożyczek Flash za pomocą smart kontraktów
Druga metoda, prawdopodobnie bardziej wydajna, to uruchamianie pożyczek flash bezpośrednio z poziomu kodu źródłowego.
Te kody źródłowe można opracować samodzielnie lub skorzystać z wielu projektów open-source dostępnych na GitHub lub innych repozytoriach.
Oto kilka przykładów kodów open source pożyczek flash:
- Inteligentne kontrakty bZx v2.0
- Aave Flash Loan Trufle Box
- SX Flash Pożyczki
- FlashLoan z wykorzystaniem puli pożyczek Aave
- Umowa uniswap pożyczki flash
Na poniższym obrazku możesz zobaczyć, jak wygląda taki kod:
Idea tego kodu i prawie wszystkich jemu podobnych jest właściwie identyczna. Zawiera on w sobie określone metody i parametry konieczne do skonfigurowania w celu zainicjowania pożyczki błyskawicznej, a następnie zmienne konsekwencji kroków zmierzających w celu dokonania określonych transakcji typu swap lub arbitrażu oraz spłaty pożyczki.
Zaletą tej metody jest to, że masz elastyczność w korzystaniu z różnych giełd, monet i tokenów. Nie jesteś już ograniczony do opcji oferowanych przez interfejsy użytkownika typu „przeciągnij i upuść”.
Protokoły DeFi oferujące pożyczki flash
Oto (niewyczerpująca) lista protokołów DeFi, które oferują swoim użytkownikom pożyczki flash:
Aave: 22 tokeny (fee 0,09%).
dYdX: 3 tokeny (darmowe).
Uniswap V2: ponad 100 tokenów (fee 0,3%).
Są to aktualnie trzy wiodące platformy DeFi, które oferują pożyczki typu flash. Wiele innych projektów coraz częściej i chętniej wyraża zainteresowanie tym segmentem branży DeFi. Wydaje się zatem bardziej niż pewne, że rynek zacznie oferować z czasem coraz więcej możliwości w tym zakresie.
Ryzyko związane z pożyczkami błyskawicznymi
W obszarze pożyczek flash istnieją dwie grupy zagrożeń/wyzwań.
Pierwsza grupa zagrożeń jest związana z kodem źródłowym. Pożyczki Flash są niezabezpieczone. Jednakże, aby móc z nich skorzystać, trzeba ponieść chociażby pewne opłaty za gaz. Błędy w logice kodów mogą prowadzić na przykład do utraty pieniędzy przez użytkowników.
Druga grupa zagrożeń jest bardziej dotkliwa i wiąże się z tak zwanymi atakami flash loan. Mówiąc prościej, są to ataki zainicjowane przez użytkowników pożyczek flash w celu wyciągnięcia pieniędzy z protokołów DeFi (i manipulowania rynkiem).
To dość mylące, ponieważ w obszarze pożyczek flash nic nie jest (co do zasady) nielegalne. Jako deweloper możesz napisać kod, który pomoże Ci czerpać zyski, korzystając z arbitrażu lub podobnych koncepcji. Logicznie rzecz biorąc, nie powinno to być uważane za włamanie lub atak. A jednak…
… w przypadku pożyczek flash można stworzyć tak zwany „poślizg” (slippage). Atakujący może sztucznie zmodyfikować względną wartość pary handlowej tokenów, zalewając kontrakt jednym lub drugim tokenem (używając wypożyczonych tokenów). Wynikająca z tego różnica w cenach między kontraktem, który można wykorzystać, a „rzeczywistą” wartością pary handlowej, nazywana jest poślizgiem. Tworząc poślizg, atakujący może bardzo tanio nabyć token lub sprzedać go po wysokiej cenie. Dzięki temu atakujący może wysysać wartość z kontraktu, a następnie zamienić skradzione tokeny na wybraną przez siebie kryptowalutę.
Podsumowanie
Pożyczka Flash to oszałamiająca koncepcja w przestrzeni zdecentralizowanych finansów. Dzięki tej innowacji, każdy użytkownik może zaciągnąć pożyczkę bez dostarczania jakichkolwiek aktywów zabezpieczających. Cały proces jest praktycznie wolny od ryzyka, ponieważ albo pojedyncza transakcja pożyczki zostanie zrealizowana albo zakończy się niepowodzeniem, a wszystkie kroki zostaną cofnięte. Jednak, podobnie jak w przypadku każdej innej innowacji, pożyczki flash mogą zostać wykorzystane przez hakerów lub paść ofiarą ataków. W związku z powyższym, podczas korzystania z tego rozwiązania należy zachować szczególną ostrożność.
Słowem podsumowania
Oto kilka uwag końcowych podsumowujących wnioski odnośnie pożyczek w DeFi:
- Aby zaciągnąć pożyczkę błyskawiczną, nie potrzebujesz żadnych aktywów zabezpieczających.
- Do wykonywania kontraktów pożyczek błyskawicznych możesz używać gotowych do użycia interfejsów graficznych. Liczba dostępnych giełd/ monet, tokenów, może być jednak mocno ograniczona.
- Możesz skorzystać z projektów pożyczek flash typu open source lub opracować je samodzielnie. W ten sposób możesz uzyskać większą kontrolę i elastyczność na poszczególnych etapach realizacji pożyczki flash.
- Istnieje pewne ryzyko związane z wadami w kodzie. Ataki przeprowadzane w ramach pożyczek błyskawicznych mogą prowadzić do drenażu aktywów z puli i gwałtownych ruchów cen.
- Trzema głównymi protokołami, które oferują aktualnie możliwość skorzystania z pożyczek błyskawicznych, są Aave, dYdX i Uniswap.
***
Opracowano na podstawie All You Need to Know About DeFi Flash Loans; źródło: link