Wiele osób słyszało o piramidach finansowych, jednak przez brak dokładnego zrozumienia tego pojęcia mylą je najczęściej z MLM’em. W dzisiejszej #Alternatywce wyjaśnię dokładnie, czym owa piramida finansowa jest i jak działa, a za tydzień opowiem o największych tego typu przekrętach w historii.
Schemat Ponziego
Wynalazcą omawianego schematu jest Charles Ponzi, który w 1920 roku założył Security Exchange Company. Plan polegał na masowym wymienianiu europejskich kuponów IRC, czyli takich, które można było wymieniać na znaczki pocztowe, a następnie sprzedawaniu samych znaczków w USA z marzą 40%. W procederze brało udział bardzo wielu agentów pracujących za prowizję, którzy werbowali pod siebie kolejnych. Ich wypłaty były finansowane z wpływów bieżących do momentu aż wszystko nie upadło. Straty z SEC oszacowano na 15 mld dolarów a sam Charles Ponzi poszedł do więzienia.
Piramida finansowa potrafi przyjmować różne formy
Piramida finansowa to nie tyle co sama struktura, a bardziej cel, w jakim ona funkcjonuje oraz jednokierunkowe przepływy finansowe, które idą bezzwrotnie w górę. Co do samego układu to jest on najzwyczajniej pionowy. Najwięcej zgarnia jedna osoba na samym szczycie. Im niżej tym więcej osób i niższy procent zysków, który się otrzymuje. Motorem wszystkiego jest zazwyczaj produkt, który jest bezużyteczny, jednak przedstawia się go jako coś innowacyjnego. By przynależeć do piramidy należy zazwyczaj uiścić opłatę za pakiet startowy, który jest obowiązkowy. To właśnie ta opłata jest źródłem finansowania każdych kolejnych członków piramidy.
Gdy do schematu zaczyna należeć zbyt dużo ludzi, najzwyczajniej w świecie dochodzi do załamania i upadku. Pieniądze są wysyłane do krajów o rygorystycznej tajemnicy bankowej, a następnie wypłacane są za pomocą slupów. Cały schemat ma to do siebie, że jest on funkcją, która rośnie geometrycznie, więc jest z samej swej natury skazana na porażkę. Bardzo szybko można przekroczyć prób liczebności Polski, a potem świata. Świetnie przedstawia to poniższa grafika.
Czym się różni MLM od piramidy finansowej?
Tutaj osoby zajmujące się marketingiem wielopoziomowym odetchną z ulgą. Dobrze wiem, że częstą obiekcją ze strony osób nowoprzyjmowanych jest to, że dany MLM miałby być piramidą finansową. Postaram się raz a dobrze wskazać fundamentalne różnice pomiędzy jednym a drugim.
Cel
Piramidy finansowe są już z założenia schematami, które są skazane na to, aby się rozpaść. To jest już wiadome z góry, że gdy tylko członkowie obłowią się pieniędzmi, to znikną, a firma ogłosi upadłość. Celem MLM jest realna sprzedaż produktów i przetrwanie na rynku, dlatego jeśli dana firma funkcjonuje dobre kilka lat, to małe szanse, że to piramida.
Czas trwania
Piramidy dość szybko zostają zdemaskowane lub nagle znikają. Ich cykl życia jest krótki, aczkolwiek bardzo dynamiczny. MLM potrafi działać dziesiątkami lat.
Transparentność
Firma, która posiada konkretnych przedstawicieli, z którymi jest możliwość kontaktu oznacza mniejszą szansę na mimowolne uczestnictwo w piramidzie.
Produkt
Realny przedmiot, który jest przedmiotem kupna – sprzedaży. Łatwo wykryć bubel, gdy mamy do czynienia z fizycznym przedmiotem. W przypadku niematerialnych środków, jak np. fundusze główną rolę odgrywa dostęp do informacji, historia danego instrumentu finansowego, popularność wśród innych inwestorów itd. Wszak nieczęsto zdarza się tak, że na rynku występuje prawdziwa żyła złota, a nikt o niej nie słyszał i tylko jeden przedstawiciel firmy X odkrył prawdziwą Atlantydę inwestycyjną. Tak niestety zwyczajnie nie jest.
Finansowanie
W piramidach jest tak, że zysk tych na górze płynie bezpośrednio ze środków tych zapisanych najniżej. W schemacie Ponziego zawsze jest taki poziom, który nigdy nie otrzyma wynagrodzenia za zainwestowane środki.
Forma dystrybucji
W poprawnym modelu powinno to działać następująco. Producent ma produkt, a konsultant zbiera zamówienie. Gdy jest ono skompletowane, to po uiszczeniu wpłaty jest ona wysyłana z magazynu. Konsultant zgarnia swoją gratyfikację w postaci punktów lub pieniędzy, klient dostaje produkt i wszyscy są zadowoleni. W piramidach to może działać inaczej. Konsultant kupuje produkt, a następnie stara się go opchnąć z rożnym skutkiem.
Zestaw startowy
Piramidy finansowe to częstokroć sam zestaw startowy, który jest bezwartościowy a zarazem bardzo drogi. Warto przeanalizować, co dostaje się w zamian za swoje pieniądze i ile rzeczywiście jest to warte. Sam zestaw startowy nie czyni firmy piramidą, bo w wielu przypadkach rzeczywiście potrzebne są narzędzia na start, lecz ważna jest jego jakość i cena.
Ludzie
Warto spojrzeć jacy ludzie skupiają się wokół danego projektu. Jeśli masz kogoś zaufanego, kto pracuje w danej strukturze od lat to zasięgnij opinii. Czasem porada odpowiedniej osoby może pomóc w ocenie co jest szansą, a co zagrożeniem.
Opinie
Internet bardzo szybko weryfikuje i wydaje oceny poprzez zbiorową opinię dostępną na forach. Pamiętaj, że piramida finansowa obchodzi swoje setne urodziny i coraz trudniej kogoś nabrać. Warto zebrać jak najwięcej informacji na temat danego przedsięwzięcia.
Dlaczego ludzie nie rozróżniają MLM’u i piramidy finansowej?
Problem jest zazwyczaj taki, że kształt pionowej struktury przepływu kapitału od razu oznacza dla laika piramidę. Tutaj śpieszę z wyjaśnieniem. W zasadzie jest tak, że każda firma ma poniekąd pionową strukturę, jeśli chodzi o podział tortu na większe lub mniejsze kawałki. Osoba na samym szczycie zazwyczaj idzie w parze z największym zyskiem, a idąc w dół jest coraz więcej osób, które zarabiają proporcjonalnie coraz mniej. W strukturze czysto pionowej, bez konkretnych dywizji czy departamentów mamy zwyczajnie do czynienia z bardzo prostym schematem, ale tak jak mówiłem wcześniej to nie od samego kształtu zależy czy coś jest piramidą czy też nie. To cel działalności jest kluczem. Tak jak marketing online nie musi od razu oznaczać próby wyłudzenia tak i w tym wypadku nie wszystko co pionowe jest od razu oszustem.
Legalna piramida – ZUS
Odwołując się do drugiego z warunków, które wymieniłem, czyli że wypłaty jednych to koszt drugich, spójrz jak działa ZUS. Ze środków wpłacanych przez osoby aktywne na rynku pracy utrzymuje się segment emerytów. Powinno być inaczej. Emeryci, którzy pracowali całe życie odłożyli na swoich kontach odpowiednie sumy i z tego się utrzymują na emeryturze. Wtedy pracujący obecnie odkładaliby środki na swoja własną starość na swoich osobistych kontach. Niestety państwo bierze skąd się da i stara się wypełnić wyjałowiony nieefektywnym systemem podatkowym organizm każdą kroplą kapitału. Ale jak każda inna piramida, ta też raczej nie będzie trwać w nieskończoność.
Zapraszam do komentowania, a już za tydzień felieton największych piramidach w historii.
Od Redakcji
Bithub Flesz już na naszym kanale YouTube. Zapraszamy codziennie o 19:00 na skrót najważniejszych wydarzeń dnia z branży kryptowalut i finansów, komentarze i rozważania na temat tego, co może przynieść kolejny dzień! Program prowadzi Bitcoin Feniks.
Zobacz najnowszy odcinek: