Wybór lokalizacji, w której chcemy przeprowadzić ICO, jest każdorazowo wynikiem dokładnie przeprowadzonej analizy. Źle wybrane miejsce rejestracji emitenta tokenów, może zniweczyć pracę nawet najlepszego działu marketingu, a straty mogą być zarówno w obszarze promocji, podatków, jak i wykonalności samego projektu. Nie ma jednego, idealnego kraju pod ICO, są jednak czynniki, które mogą pomóc w wyborze tego najbardziej odpowiedniego ze względu na specyfikę projektu.
Doradzając klientom z wielu części świata przy przeprowadzaniu ICO, zawsze przychodzi moment, w którym otrzymujemy następujące pytania: Gdzie najlepiej przeprowadzić procedurę ICO? Jaki kraj wybrać? Prawodawstwo, którego państwa jest najlepsze? Niestety, na te pytania nie ma jednej, uniwersalnej odpowiedzi, która stanowiłaby panaceum na wszystkie wątpliwości. O ile nie jesteśmy w stanie znaleźć uniwersalnego kraju, pasującego do wszystkich wdrażanych projektów, o tyle możemy podzielić się naszym sposobem myślenia o umiejscowieniu ICO. Poniżej przedstawiamy listę kluczowych czynników, które w naszej opinii należy uwzględnić podczas poszukiwania najlepszej jurysdykcji.
Kim są i gdzie znajdują się nabywcy naszych usług?
Technologia blockchain, jak i oparty na niej świat kryptowalut, nie znają granic państwowych. Możemy więc założyć, że emisja tokenów jest zwykle kierowana do jak najszerszego grona potencjalnych nabywców, znajdujących się w różnych częściach świata. Oczywiście, należy mieć świadomość, że każdym z nas kierują inne wyobrażenia, stereotypy czy uprzedzenia. Co do zasady inwestorzy wolą więc to, co jest im bliskie i znajome. Jeśli więc większość naszej grupy docelowej, znajduje się na terenie Azji, powinniśmy poważnie rozważyć wybór Singapuru czy Hong Kongu. Europejczykom zdecydowanie bliższa będzie Estonia, Malta czy Szwajcaria, a dla Amerykanów stabilność różnych stanów USA. Istnieją jeszcze jurysdykcje Offshorowe (np. Brytyjskie Wyspy Dziewicze, Kajmany, Panama), które jednak rzadko wzbudzają zaufanie inwestorów i są objęte wieloma ograniczeniami chociażby w Europie.
Jak wyglądają uwarunkowania prawne w danym kraju?
Ze względu na dyrektywy Unii Europejskiej, a także wymagania sektora finansowego (w szczególności banków) podmioty działające w branży kryptowalut wprowadzają coraz bardziej rozbudowane procedury AML (ang. Anti Money Laundering) i KYC (ang. Know Your Client). Prawidłowo skonstruowana i przestrzegana procedura przeciwdziałania praniu pieniędzy wzmacnia wiarygodność emitenta, a tym zwiększa szanse na powodzenie projektu.
Oprócz wspomnianych powyżej procedur kluczowe są także przepisy podatkowe i ich klarowna interpretacja w stosunku do ICO. W niektórych krajach np. w Polsce ryzyko zastosowania niekorzystnej kwalifikacji dochodów z ICO może znacząco wpłynąć na rentowność całego przedsięwzięcia. Wykluczylibyśmy zatem sens organizowania emisji w Polsce, gdzie interpretacja przepisów prawa jest niejednoznaczna, a wręcz niektóre instytucje państwowe zestawiają kryptowaluty na równi z oszustwami finansowymi. Warto także omijać szerokim łukiem państwa, w których ICO jest zakazane, takie jak np. Chiny, Macedonia czy też Maroko.
W obszarze naszych zainteresowań powinny się znaleźć takie kraje, w których działalność, polegająca na emisji i sprzedaży coinów jest legalna, a władze państwowe patrzą na nią przychylnie. W Europie możemy wziąć pod uwagę na przykład Maltę, oficjalnie promującą się na najbardziej przyjazne miejsce dla podmiotów działających w branży kryptowalut. Atrakcyjność Malty potwierdza obecność na jej rynku największych europejskich giełd. Warto też wziąć pod uwagę Estonię, która podobnie jak Malta ma czytelne regulacje oraz atrakcyjny system podatkowy, ale jest o wiele tańszym rozwiązaniem. Europejskim krajem, w którym przeprowadza się ICO z całego świata, jest Szwajcaria. Ze względu jednak na spore koszty utworzenia i utrzymania działalności dedykowana jest głównie dużym podmiotom dysponującym odpowiednimi środkami.
Podatki
Cechą każdego biznesu jest dążenie do maksymalizacji zysków oraz minimalizacji obciążeń fiskalnych. Planowanie podatkowe stanowi więc kluczową kwestię w przypadku biznesów odnoszących sukcesy. Te, które ich nie odnoszą, zazwyczaj nie przynoszą dochodów, a więc nie płacą podatków. Biorąc pod uwagę cel podatkowy, należy zwrócić uwagę na efektywną stawkę podatku, a nie tylko nominalną. Za przykład może nam posłużyć Malta, w której nominalna stawka podatku wynosi 35%, natomiast faktycznie, na skutek zastosowania systemu zwrotów, firmy płacą tylko 5% podatku. Zwroty podatku potrafią jednak trwać miesiącami, co znacząco ogranicza cashflow spółki.
Kwestie podatkowe należy rozważać z kilku stron. Istotną kwestią jest bezpieczeństwo i zgodność z prawem rezydencji podatkowej udziałowców, dyrektorów prowadzącego ICO. Umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania zwykle dokładnie precyzują zasady opodatkowania podmiotów prowadzących aktywność w dwóch różnych krajach. Kluczowe są także regulacje CFC, mające inne kształty, w różnych krajach. O przykładzie Estonii jako kraju przyjaznego podatkowo dla polskiego podatnika pisaliśmy tutaj.
Całościowe koszty prowadzenia działalności
Koszty usług i obsługi corporate services, dla różnych podmiotów, w różnych krajach, znacznie się od siebie różnią. Zwykle najtańsze są kraje offshorowe, gdzie nie jest wymagane szczegółowe raportowanie czy prowadzenie księgowości. Warto zwrócić uwagę na lokalne opłaty administracyjne obowiązki sprawozdawcze oraz koszty doradców i księgowych. Znaczący wpływ na koszty ma poziom digitalizacji administracji danego kraju. Możliwość zdalnego zarządzania firmą za pośrednictwem e-administracji pozwala uniknąć m.in. wysokich opłat za międzynarodowe przesyłki.
Obsługując podmioty z całego świata, często spotykamy się z koniecznością legalizacji i tłumaczenia przysięgłego dokumentów, co w przypadku niektórych krajów bywa bardzo kosztowne i czasochłonne. Należy założyć, iż sama rejestracja podmiotu nie będzie wystarczająca do prowadzenia działalności w wybranym przez nas kraju. Istotne będą także koszty: pracowników, dojazdów, jak i przebywania na miejscu.
Rachunek bankowy
W ciągu ostatnich 3 lat, na całym świecie, nastąpiło drastyczne zaostrzenie kryteriów otwierania rachunków bankowych dla obcokrajowców, jak i podmiotów zarządzanych przez nierezydentów. Stąd tak ważne jest, aby już w momencie wybierania jurysdykcji zweryfikować możliwość otwarcia rachunku bankowego. Na ogół nie ma wymogu posiadania przez spółki kont bankowych w bankach krajowych. Zagranicznej spółce kontrolowanej przez polskich rezydentów podatkowych, najłatwiej będzie otworzyć rachunek bankowy w Polsce. Warto jednak wziąć pod uwagę wymagane dokumenty, łatwość ich pozyskania oraz sposób postrzegania danego kraju przez polskie banki. Znacznym utrudnieniem jest skomplikowana struktura udziałowa spółki oraz rejestracja w kraju zaliczanym do „rajów podatkowych”.
Pamiętajmy też, że w większości procedur KYC stosowanych przez banki, wymagalne jest osobiste stawiennictwo w oddziale. O ile wycieczka do Czech czy Estonii ze względu na odległość nie jest problematyczna, o tyle wyjazd do Hongkongu, bez gwarancji powodzenia, może być bardzo kosztowny i czasochłonny.
Stabilność
Istotną kwestią z punktu prowadzenia biznesu opartego na ICO jest stabilność ekonomiczna, prawna i społeczna wybranego kraju. Ważna jest także pewność obrotu gospodarczego, która objawia się m.in. poprzez aktualność danych w rejestrze przedsiębiorców. Wprowadzanie zmian w dokumentach rejestracyjnych w Estonii odbywa się w ciągu dwóch dni, na Malcie w ciągu dwóch tygodni. Natomiast w Polsce, w skrajnych przypadkach trwa to aż do 6 miesięcy.
Zaprezentowane przez nas czynniki nie są oczywiście jedynymi, jakie należy uwzględnić, ale naszym zdaniem odgrywają największą rolę przy wyborze najbardziej opłacalnej destynacji pod ICO. Kolejność, w której poruszyliśmy poszczególne aspekty, jest przypadkowa. Jesteśmy świadomi, że każdy z doradców czy też prawników dysponuje własną listą i doradzając klientowi może skorzystać z innego klucza. Dla nas niezwykle ważne jest uświadamianie tego, jak istotny jest wybór odpowiedniego miejsca do przeprowadzenia ICO.
Materiał został opracowany we współpracy z partnerem Thompson&Stein.
Thompson&Stein to międzynarodowa kancelaria prawnicza specjalizująca się w doradztwie prawnym i podatkowym. Działalność firmy obejmuje m.in. pomoc w uzyskaniu licencji na obrót kryptowalutami i doradztwo przy ICO.