Na prośbę czytelników zdecydowaliśmy się napisać o tym, co według aktualnych wytycznych i projektów wiemy o sposobie rozliczania PIT-u za 2019 rok w przypadku osiągnięcia zysku z obrotu kryptowalutami. Postanowiliśmy zaprezentować najbardziej prawdopodobną zasadę rozliczenia za ten rok.
Obrót walutami wirtualnymi w prawie podatkowym wciąż nie jest niestety w pełni uregulowany. Niemniej jednak pojawił się projekt rozporządzenia Ministerstwa Finansów z dnia 16 września 2019 roku, na podstawie którego możemy już dziś zaprezentować najbardziej prawdopodobną zasadę rozliczenia PIT za bieżący rok.
Obrót kryptowalutami a źródło przychodów
Rozliczanie transakcji kryptowalutami od 2019 roku odbywać się będzie na innych zasadach niż w poprzednich latach. Od tego roku, podatnicy będą zobowiązani do przedstawiania w deklaracji rocznej zarówno przychodów, jak i kosztów poniesionych z tytułu obrotu walutami wirtualnymi w sekcji kapitałów pieniężnych. Należy pamiętać, że przychodów i kosztów z tego tytułu nie można łączyć oraz rozliczać z pozostałymi kwotami w ramach całej grupy kapitałów pieniężnych, a więc:
- Przychody z kryptowalut mogą być sumowane wyłącznie z innymi przychodami z kryptowalut (nie można ich łączyć z przychodami np. ze sprzedaży akcji czy udziałów),
- Koszty poniesione na nabycie kryptowalut mogą być sumowane wyłącznie z innymi kosztami z kryptowalut (nie można ich łączyć z kosztami np. nabycia akcji czy udziałów),
- Dochód będący podstawą opodatkowania obrotu kryptowalutami może być rozliczany wyłącznie w ramach kryptowalut, w oddzielnej rubryce na formularzu PIT-38 (w projektowanym formularzu poz. 37), a podsumowaniu podstawy opodatkowania nie łączy się z pozostałymi przychodami wykazywanymi w PIT-38,
- Nadwyżka kosztów nad przychodami z tytułu obrotu kryptowalutami w ujęciu rocznym nie łączy się z nadwyżką występującą w pozostałych kapitałach pieniężnych. Nadwyżka ta stanowi stratę podatkową i jest przenoszona do rozliczenia na następny rok podatkowy.
Często zdarza się, że podatnicy w prowadzonej działalności gospodarczej rozliczają transakcje z wykorzystaniem kryptowalut. Pomimo tego, że rozliczenie odbywa się w ramach działalności gospodarczej, ujęcie podatkowe transakcji zawsze będzie stanowiło przychody i koszty z tytułu kupna i sprzedaży kryptowalut poza działalnością gospodarczą. Dlatego też nie jest możliwe kupno waluty wirtualnej w ramach działalności gospodarczej i rozliczania jej z przychodami w ramach prowadzonego przedsiębiorstwa.
Wysokość podatku z tytułu obrotu kryptowalutami
Podatek od kryptowalut wynosi 19% podstawy opodatkowania, a kwoty tej nie można obniżać o wartość ulg i odliczeń podatkowych. Od handlu kryptowalutami nie trzeba płacić zaliczek w ciągu roku, zwłaszcza bezpośrednio w związku ze sprzedażą. Kryptowaluty rozliczane są dopiero w deklaracji rocznej i płaci się wyłącznie roczny podatek od całości rozliczeń. Jeśli więc podatnik w jednym miesiącu uzyskał dochód ze sprzedaży waluty wirtualnej, a w kolejnym poniósł wyższe koszty niż przychód, to kwoty te ostatecznie kompensowane są w deklaracji rocznej.
Warto zauważyć, że w przypadku opłacania podatku wykazanego w PIT-38 z kilku tytułów – mimo zakazu łączenia dochodów w ramach rubryk – można dokonać jednego przelewu, na łączną kwotę wynikającą z deklaracji PIT-38.
Rozliczanie nadwyżki kosztów nad przychodami z kryptowalut
W przypadku uzyskania nadwyżki kosztów nad przychodami z obrotu kryptowalutami w danym roku podatkowym otrzymaną różnicę należy przenieść na następny rok podatkowy i potraktować jako zwiększenie kosztów uzyskania przychodów. W tym przypadku nie można mówić o stracie podatkowej, którą można rozliczać zwykle do 5 lat kalendarzowych, tylko o nadwyżce, którą rozlicza się w roku następnym. Pojęcie „rok następny” nie jest jednoznaczne. Trzeba więc zwrócić uwagę na poniższe kwestie:
- „Rok następny” jest pojedynczy, co sugeruje konieczność rozliczenia jej w kosztach wyłącznie w następnym, jednym roku – nie można nadwyżki podzielić. W przypadku, gdy w roku kolejnym wystąpi przychód i koszt, to podatnik nie ma przymusu rozliczania nadwyżki z lat poprzednich – może rozliczyć wyłącznie koszty bieżące,
- Ustawodawca wielokrotnie posłużył się w ustawie o PIT oznaczeniem „rok bezpośrednio następujący”, a w tym przypadku wskazał, że rozliczenie ma mieć miejsce w roku następnym, a nie w roku bezpośrednio następnym. Nasuwa się pytanie, czy rokiem następnym po 2020 jest wyłącznie 2021 (ten jest bezpośrednio następnym), czy również 2022, 2023…2040 (te są następne, bo nie poprzedzają roku 2020). Wydaje się, że druga z możliwość nie jest pozbawiona podstaw wykładni językowej, a to sugeruje, że nadwyżkę poniesionych kosztów nad przychodami można wykazać w każdym kolejnym roku, w którym wystąpi przychód (jeśli podatnik zdecyduje się na obrót kryptowalutami),
- Uznając, że nadwyżkę można rozliczyć tylko w jednym roku i nie musi to być rok bezpośrednio następujący po roku jej wykazania, należy uznać, że to do decyzji podatnika należy kiedy przychód będzie na tyle duży, aby pokryć go całą wartością (lub jak największą wartością) wykazanej nadwyżki kosztów z lat ubiegłych),
- Dopuszczalne jest łączenie nadwyżki z kilku lat i rozliczanie ich w jednym kolejnym (następnym roku).
Jeśli chodzi o koszty uzyskania przychodu od obrotu kryptowalutami, to zgodnie z nowelizacją zalicza się do nich wszelkie wydatki bezpośrednio związane z jej nabyciem lub zbyciem. Trzeba także pamiętać, że wszystkie te koszty muszą być odpowiednio udokumentowane, tak, aby możliwe było ich przypisanie do danej osoby. Kosztami będę więc prowizje dla podmiotów świadczących usługi wymiany kryptowalut i prowizje podmiotów prowadzących rachunki w tej walucie.
Warto dodać, że koszty należy wykazywać nawet wtedy, gdy w danym roku podatkowym nie uzyskano żadnych przychodów. Inaczej niż w przypadku rozliczania przychodów z pozostałych kapitałów pieniężnych w deklaracji PIT-38, może mieć miejsce sytuacja, w której wykazane będą wyłącznie koszty nabycia waluty wirtualnej i brak przychodów z tytułu ich sprzedaży. W następnym roku może dojść natomiast do sytuacji, w której wykazany zostanie przychód ze sprzedaży, bez oznaczenia kosztów jego uzyskania.
Koszty z wymiany kryptowalut nie rozlicza się metodą łączenia ich z konkretnymi przychodami i rozliczania dopiero w roku sprzedaży danej kryptowaluty. Są one rozliczane na bieżąco, w czasie ich poniesienia. Oznacza to, że co roku można swobodnie kupować kryptowaluty i w przypadku wygenerowania wcześniej dochodu – zmniejszyć jego wartość bieżącymi zakupami kolejnej kryptowaluty.
Koszty w obrocie kryptowalut
Wprowadzone od stycznia br. zmiany w podatkowych aspektach rozliczania kryptowalut spowodowały duże zamieszanie wśród osób obracających się w kręgu kryptowalut. Brak dotychczasowych przepisów i interpretacji prawnych w tym zakresie powodował dużą dowolność w rozliczaniu dochodów z tego tytułu. Zapowiedziane na przełomie 2018/2019 roku przez Ministerstwo Finansów zmiany dały iskierkę nadziei na to, że w końcu będziemy mieć w Polsce jasne i przejrzyste reguły rozliczania walut wirtualnych. Niestety, opisany projekt rozporządzenia Ministerstwa Finansów wciąż znajduje się w legislacji. Na szczęście czas na złożenie deklaracji podatkowej mija 30 kwietnia 2020 roku – mamy nadzieję, że do tego czasu wszelkie procedowane zmiany wejdą w życie i ułatwią podatnikom poprawnie złożenie zeznań rocznych.
Materiał został opracowany we współpracy z partnerem Thompson&Stein.
Thompson&Stein to międzynarodowa kancelaria prawnicza specjalizująca się w doradztwie prawnym i podatkowym. Działalność firmy obejmuje m.in. doradztwo przy STO i ICO oraz pomoc w uzyskaniu licencji na obrót kryptowalutami.