Dla osoby z młotkiem wszystko wygląda jak gwóźdź. Oznacza to, że kiedy dysponujesz tylko jednym narzędziem, postrzegasz je jako rozwiązanie każdego problemu. Kiedy masz jeden punkt widzenia, przez ten obiektyw widzisz dosłownie wszystko…
To ogromny problem dla inwestorów. Jego rozwiązanie może stanowić stosowanie modeli mentalnych.
Wśród inwestorów kryptowalutowych jest wiele osób uzbrojonych tylko w młotek…
Maksymaliści Bitcoina. To ludzie, którzy wierzą, że liczy się tylko bitcoin i że to właśnie król kryptowalut zawładnie ostatecznie atencją świata. Maksymalista mówi wprost: „Do diabła z tysiącami innych inwestycji kryptowalutowych! Bitcoin albo nic!”.
To jest pojedynczy model mentalny – pojedynczy młotek. Innymi słowy, dla bitcoinowych maksymalistów każda inna okazja inwestycyjna wygląda jak gwóźdź.
Analitycy techniczni. Traderzy, którzy opierają swoje decyzje wyłącznie na „wykresach kryptowalut”, również mają do dyspozycji jeden młotek. Postrzegają wszystko w kategoriach wizualnych wzorców. Decyzje inwestycyjne podejmują wyłącznie na podstawie wskazań wykresu.
Tradycyjni ekonomiści. To niewiarygodne, że w szkołach nadal wykłada się hipotezę efektywnego rynku. Cena akcji, jak mówią, odzwierciedla wszystkie informacje, które są znane o firmie, stosując zatem założenia tej teorii, wszystko powinno zostać już „odpowiednio wycenione”.
Każdy, kto inwestował dłużej niż tydzień wie, że świat tak nie działa. Natura ludzka i „szaleństwo tłumów” odgrywają ogromną rolę w wycenie inwestycji giełdowych.
Wszyscy ci ludzie mają jeden młotek. Więc kiedy natrafiają na śrubę, uderzają w nią młotkiem. Okablowanie elektryczne: młotek. Szyba: młotek.
Aby zrozumieć inwestowanie w kryptowaluty potrzebujemy więcej narzędzi – więcej modeli mentalnych. Młotek jest przydatny, ale potrzebujemy też skrzynki z narzędziami, domku narzędziowego, dobrze zorganizowanego garażu.
Znany inwestor i wspólnik Warrena Buffetta, Charlie Munger, dużo mówi o modelach mentalnych:
„Pierwszą zasadą jest to, że jeśli pamiętasz tylko pojedyncze fakty, to tak naprawdę nie możesz nic wiedzieć… Musisz mieć w głowie modele. I musisz zebrać swoje doświadczenia, zarówno zastępcze, jak i bezpośrednie, na siatce tych modeli.
Być może zauważyłeś uczniów, którzy po prostu próbują zapamiętać, po czym wypierają z głowy to, co zostało zapamiętane. Cóż, tacy zawodzą tak w szkole jak i w życiu. Na siatce modeli w twojej głowie musisz zawiesić doświadczenie.”
Munger twierdzi, że ma ponad 100 modeli mentalnych, których używa do oceny inwestycji. Posiadanie różnorodnych modeli mentalnych z różnych dyscyplin jest kluczem do zrozumienia, co się dzieje w przypadku inwestowania w kryptowaluty. Młotek to za mało.
10 modeli mentalnych w kontekście inwestowania w aktywa cyfrowe
Oto kilka modeli mentalnych Mungera, które pomogą Ci rozpocząć pracę w kratę.
Prędkość (fizyka): Prędkość to zmiana pozycji w czasie. Jeśli robisz dwa kroki do przodu i jeden krok do tyłu, jest to wolniej niż dwa kroki do przodu z tą samą prędkością. Obserwuj nie tylko tempo wzrostu, ale też ogólną prędkość BTC w porównaniu z tradycyjnymi instrumentami inwestycyjnymi.
Energia aktywacji (chemia): Chcesz rozpalić ogień z drewna, rozpałki i gazety, ale aby to zrobić, nadal potrzebujesz zapałki. Ta „energia aktywacji” jest tym, co dzieje się z dużymi wydarzeniami w świecie kryptowalut (takim jak chociażby informacja o ETF-ach na BTC). Wypatruj „aktywacji”, takich jak wprowadzenie nowych funkcjonalności w projektach lub i zatwierdzenia (bądź też nie) pewnych kwestii przez organy regulacyjne.
Składanie (Finanse): Kiedy twoje środki zarabiają odsetki, a te odsetki generują większe odsetki i tak dalej… to jest magia kapitalizacji. Jak wiemy, wartość łańcucha bloków jest skorelowana z liczbą jego użytkowników, ponieważ łańcuchy bloków mają również działanie złożone. Więcej użytkowników = większa wartość = większa świadomość = więcej użytkowników i tak dalej w pozytywnej spirali wzrostu. Mówiąc wprost: mierz wzrost i tempo wzrostu użytkowników.
Kreatywna destrukcja (ekonomia): Wspaniała idea, w myśl której ludzie będą nieustannie konkurować, aby prześcigać się w innowacjach, co skutkuje „twórczą destrukcją” starego sposobu robienia rzeczy i zastąpieniem go czymś nowszym i lepszym. Patrząc w ten sposób, blockchain można postrzegać jako twórcze zniszczenie całego globalnego systemu finansowego, sposób, w jaki myślimy o pieniądzach. Jaki płynie z tego paradygmat mentalny? Szukaj projektów, które zakłócają zastany porządek w drodze kreatywnej destrukcji.
Reguła podwójnego zapisu (księgowość): innowacja w prowadzeniu ewidencji, która zmieniła świat. Każdy kredyt powinien być również zbilansowany odpowiednim debetem, odnotowanym w księgach dwukrotnie, aby zmniejszyć ryzyko błędów. Technologia blockchain poprawia księgowanie podwójnych wpisów, weryfikując każdy wpis w księdze nie tylko dwa razy, ale wiele razy, przez wielu różnych walidatorów. Rusz głową i poszukaj odpowiedzi na pytanie: które firmy i projekty blockchainowe zakłócają panujące reguły księgowości?
Niedobór/ rzadkość (teoria gier): Dlaczego nieruchomości to dobra inwestycja? W pewnym sensie z powodu ich ograniczonej liczby. Dlaczego bitcoin jest dobrą inwestycją? Z tego samego powodu. Postrzegany niedobór może również wyjaśniać niebotyczną wycenę NFT, nawet jeśli Twój jedyny w swoim rodzaju GIF będzie w przyszłości bezwartościowy i nikt nie będzie chciał go kupić. Uwaga! Rzadkość aktywa niekoniecznie idzie w parze z utrzymaniem przez niego wartości w długim terminie!
Mr. Market (Inwestowanie): Wyobraź sobie faceta, który każdego ranka przychodzi do twoich drzwi, oferując ci sprzedaż swojego bitcoina – za każdym razem w innym nastroju. W niektóre dni sprzedałby Ci go za niebotyczną cenę, w inne – za jej połowę. Jako cierpliwy i ostrożny inwestor możesz obserwować „nastroje” na rynku i kupować tylko wtedy, gdy czujesz, że rynek jest „w dołku”.
Problem nudy (psychologia): Wszyscy chcemy podjąć jakieś działanie, zwłaszcza gdy sprawy toczą się szybko (np. bitcoin osiąga nowy rekord wszech czasów). Czasami ta skłonność do działania może prowadzić do gorszych wyników, niż gdybyśmy po prostu siedzieli i nic nie robili. Ta potrzeba ciągłej stymulacji wyjaśnia wiele szaleństwa, które ma miejsce, na przykład na napędzanych szumem rynkach DeFi. Wskazówka: Oprzyj się potrzebie działania; powiedz „nie” wielu mniejszym możliwościom, by dać „TAK” kilku dużym.
Bezpieczeństwo w liczbach (socjologia): Nazywane również „dowodem społecznym”, jest to nasza naturalna ludzka skłonność do podążania za tłumem. Przez większość czasu dobrze nam to służy, ale utrudnia oderwanie się i osiągnięcie trwałego sukcesu. Dotyczy to zwłaszcza inwestowania, gdzie czasami musimy obstawiać przeciwko rynkowi, aby go pokonać. Jak głosi słynny slogan Apple: „Myśl inaczej” (Think different).
Ochrona przed stronniczością (natura ludzka): Naszą skłonnością jest dostrzegać w czymś coś dobrego pod warunkiem, że leży to w naszym interesie. Widzisz wszelkiego rodzaju ekspertów, którzy sami zainwestowali w bitcoina: czy fakt, ze kupili BTC czyni ich stronniczymi? Czy możemy odłożyć na bok stronniczość, aby zobaczyć negatywne aspekty, sygnały ostrzegawcze, oznaki niebezpieczeństwa? Jaka płynie z tego nauka? Warto wysłuchać obydwu stron: zarówno HODLerów jak i hejterów.
Słowem podsumowania
Jak zrobić miejsce dla modeli mentalnych? Problem, jak to zwykle bywa, leży w nas samych, a konkretnie w naszych głowach.
Kiedy tkwimy w ograniczeniu, zamknięci w jednym modelu mentalnym – młotku szukającym gwoździa – utrudnia to postrzeganie sytuacji w inny sposób. Warto pokusić się o próbę zmiany sposoby myślenia i podejścia do inwestycji w ogóle.
Na pewno Ci to nie zaszkodzi, a odświeży Twój umysł i otworzy go na nowe możliwości. Aby zrobić w głowie miejsce dla modeli mentalnych warto wyciszyć swoją wrażliwość na rynkowy szum. Spróbuj. Nie pożałujesz.
***
W artykule wykorzystano fragmenty opracowania zat. 10 Mental Models for Bitcoin Investors (źródło: link)
Od Redakcji
Niniejszy artykuł ani w całości ani w części nie stanowi „rekomendacji” w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi czy Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (Ue) Nr 596/2014 z dnia 16 kwietnia 2014 r. w sprawie nadużyć na rynku (rozporządzenie w sprawie nadużyć na rynku) oraz uchylające dyrektywę 2003/6/WE Parlamentu Europejskiego i Rady i dyrektywy Komisji 2003/124/WE, 2003/125/WE i 2004/72/WE oraz Rozporządzenia Delegowane Komisji (Ue) 2017/565 z dnia 25 kwietnia 2016 r. uzupełniające dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/65/UE w odniesieniu do wymogów organizacyjnych i warunków prowadzenia działalności przez firmy inwestycyjne oraz pojęć zdefiniowanych na potrzeby tej dyrektywy. Zawarte w serwisie treści nie spełniają wymogów stawianych rekomendacjom w rozumieniu w/w ustawy, m.in. nie zawierają konkretnej wyceny żadnego instrumentu finansowego, nie opierają się na żadnej metodzie wyceny, a także nie określają ryzyka inwestycyjnego.