Albania zapisała się właśnie w historii. To pierwszy kraj na świecie, w którym pojawił się minister oparty na sztucznej inteligencji. Wirtualnego urzędnika nazwano Diella, co w języku albańskim oznacza „słoneczny blask”.
Nowy rozdział w polityce
Premier Edi Rama zaprezentował projekt podczas spotkania Socjalistycznej Partii w Tiranie. Podkreślił, że Diella to pierwszy członek rządu, który nie istnieje fizycznie, lecz wirtualnie. Rolą cyfrowej asystentki będzie nadzorowanie wszystkich państwowych zamówień publicznych.
Rama ogłosił, że od teraz proces przyznawania kontraktów i prowadzenia przetargów zostanie powierzony AI. Według premiera oznacza to przełom. Państwowe zakupy mają stać się w 100% przejrzyste i wolne od korupcji.
Wizerunek Dielli to młoda kobieta ubrana w tradycyjny albański strój. Aplikacja już teraz obsługuje platformę e-Albania, która pozwala mieszkańcom załatwiać większość spraw urzędowych online.
Walka z korupcją
Albania od lat zmaga się z problemem nadużyć w administracji publicznej. Raporty Unii Europejskiej wielokrotnie wskazywały na brak przejrzystości przy zamówieniach publicznych. Wprowadzenie ministra AI ma być odpowiedzią na te zarzuty i krokiem w stronę zbliżenia kraju do standardów europejskich.
Według rządu, Diella wyeliminuje nieformalne naciski i ręczne ingerencje w proces przetargowy. Decyzje mają być podejmowane według ustalonych algorytmów i jasnych procedur.
To rozwiązanie budzi jednak mieszane emocje. Dla jednych to dowód odwagi i innowacyjności. Dla innych – eksperyment, którego skutki trudno przewidzieć.
Trend globalny
Albania nie jest pierwszym krajem, który eksperymentuje z AI w polityce, ale poszła najdalej. Wcześniej sztuczne inteligencje testowano w różnych symulacjach. Naukowcy zastępowali polityków agentami AI podczas debat, np. w amerykańskiej Rezerwie Federalnej.
W Europie Środkowo-Wschodniej również pojawiają się podobne inicjatywy. We wrześniu Ukraina uruchomiła swojego pierwszego państwowego agenta AI w ramach platformy „Dija”.
Dla Albanii decyzja o powierzeniu tak ważnej roli AI to historyczny moment. Diella może stać się symbolem nowej ery polityki – ery, w której sztuczna inteligencja realnie kształtuje funkcjonowanie państwa.