Rosyjski bank centralny wydał zdecydowane ostre ostrzeżenie do spółek zależnych zachodnich banków funkcjonujących w tym kraju.
Chodzi o to, by wspomniane banki nie dyskryminowały swoich rosyjskich klientów, odmawiając im usług takich jak przelewanie pieniędzy za granicę, ponieważ banki znajdują się pod presją zachodnich organów regulacyjnych.
Rosja ma powody do niepokoju
Austriacki Raiffeisen i włoski UniCredit są na chwilę obecną największymi zagranicznymi bankami w Rosji. Oba znajdują się na liście systematycznie ważnych banków banku centralnego. Warto też zauważyć, że węgierski OTP również prowadzi działalność w Rosji.
Rzecz w tym, że rosyjski sąd zamroził udziały Raiffeisen Bank International w lokalnym oddziale na początku września, blokując tym samym działania największego zachodniego banku w Rosji. W odpowiedzi austriacki bank wstrzymał przelewy pieniężne za granicę dla rosyjskich klientów od 1 września.
– Obserwujemy presję. Uważamy, że proponowany podział jest nie do przyjęcia. Spółki zależne europejskich i innych zagranicznych banków w Rosji zostały utworzone zgodnie z rosyjskim prawem – powiedziała prezes Centralnego Banku Rosji Elvira Nabiullina. – W związku z tym niedawno wydaliśmy dyrektywy dla spółek zależnych europejskich banków w Rosji zakazujące im odmowy przetwarzania przelewów walutowych lub tworzenia przeszkód technicznych dla takich przelewów w oparciu o podejścia niezgodne z rosyjskim prawem – dodała Nabiullina.
Wiadomo już, że rosyjski bank centralny dokona przeglądu listy banków o znaczeniu systemowym jesienią tego roku. Nie wiadomo jednak czy Raiffeisen i UniCredit zostaną usunięte z listy.
W ciągu ostatnich kilkunastu miesięcy zachodnie banków znacznie ograniczyły swoją obecność lub całkowicie opuściło rynek rosyjski z powodu sankcji i napięć geopolitycznych związanych z konfliktem na Ukrainie. Warto tu odnotować, że wiodące banki, takie jak JPMorgan Chase, Citibank i HSBC, w dużej mierze wycofały swoją działalność z Rosji.
Rosyjski system bankowości
W 2023 r. w Rosji działało około 300-350 banków. Liczba ta zmniejszała się na przestrzeni lat z powodu konsolidacji, zamknięć i działań regulacyjnych Centralnego Banku Rosji, który pracuje nad stabilizacją i wzmocnieniem sektora bankowego poprzez cofanie licencji słabszym instytucjom i promowanie fuzji.
Do największych obecnie banków w Rosji należą: Sberbank (państwowy, dominujący lider na rynku), VTB Bank (własność państwowa), Gazprombank, Alfa-Bank,
oraz Rosselkhozbank (Rosyjski Bank Rolny).
Przyszłe perspektywy dla banków w Rosji są kształtowane przez kilka kluczowych czynników, w tym napięcia geopolityczne, warunki gospodarcze, działania regulacyjne i transformację cyfrową. Zachodnie sankcje nałożone w odpowiedzi na działania Rosji w Ukrainie znacznie ograniczyły dostęp do międzynarodowych rynków finansowych, technologii i kapitału zagranicznego. Wiele rosyjskich banków zostało odciętych od globalnego systemu finansowego, w szczególności od międzynarodowej sieci płatności SWIFT. Zmusiło to banki do większego polegania na wewnętrznym finansowaniu i alternatywnych systemach, takich jak SPFS (System Transferu Komunikatów Finansowych), rosyjska alternatywa dla SWIFT. Dlatego też Rosyjskie banki coraz bardziej koncentrują się na rozwijaniu relacji z rynkami niezachodnimi (np. Chinami, Indiami, Bliskim Wschodem), aby złagodzić wpływ zachodnich sankcji.