Rada Narodowa, niższa izba szwajcarskiego parlamentu, zagłosowała w tym tygodniu za wpisaniem do konstytucji Konfederacji Szwajcarskiej nowych zapisów. W ich myśl Szwajcaria będzie gwarantować i chronić prawo do użycia pieniądza w formie gotówkowej. Odrzucono natomiast „kontrpropozycję”, którą zamiast tego usiłował przeforsować rząd.
Pomysł, aby zapisać w konstytucji prawdo do posługiwania się gotówką, podjął oryginalnie Szwajcarski Ruch Wolnościowy (Swiss Liberty Movement). Jest to społeczna inicjatywa ideowo zbliżona do haseł libertariańskich, które w Helwecji uchodzą za dość popularne. Wcześniej stała ona, przykładowo, za protestami sprzeciwiającymi się drakońskim lockdownom w okresie epidemii Wirusa Wuhan. A także innym ograniczeniom.
Choć Szwajcaria jako taka jest krajem w stosunkowo niewielkim stopniu używającym gotówki na co dzień, dostęp do takiej możliwości Ruch oraz wielu obywateli uznaje za ważną ewentualność. Najpopularniejsze tam metody transakcji to płatności z wykorzystaniem telefonów i urządzeń elektronicznych (30,7% jesienią zeszłego roku), karty płatnicze (24,4%) i dopiero na trzecim miejscu pieniądz papierowy (24,2%).
Mając jednak na względzie, że najpopularniejsze metody uchodzą jednocześnie za najmniej bezpieczne oraz najbardziej narażające na szwank prywatność finansową mieszkańców, Swiss Liberty Movement nawoływał do przeforsowania konstytucyjnych gwarancji dla gotówki. Ruch zbierał podpisy pod wnioskiem o referendum w ramach inicjatywy ochrzczonej „Tak dla wolnej i niepodległej szwajcarskiej waluty w banknotach i monetach (gotówka to wolność)”.
Szwajcaria vs…. rząd Szwajcarii
Propozycja ta miała oczywiście także przeciwników. Do tych, bez zaskoczenia, zaliczał się rząd. Zdaniem jego członków, Szwajcaria nie potrzebuje prawnej ochrony dla gotówki. Mając na względzie popularność haseł wzywających do jej zabezpieczenia, rząd nie był w stanie bezpośrednio zablokować inicjatywy. Zamiast prawnie wiążących zapisów usiłował jednak przeforsować niewiążącą deklarację. Werbalnie uznawałaby ona „istotność gotówki w życiu gospodarczym i społecznym” – ale nic ponadto.
Co rzadko spotykane, miażdżąca większość członków parlamentu odrzuciła rządową propozycję. Deputowani do Rady Narodowej nie zagłosowali, co prawda, za organizacją referendum (które skądinąd można zorganizować i bez nich), poparli jednak wniosek, większością 185 do 6, aby Szwajcaria wzbogaciła się o konstytucyjną ochronę gotówki.
Projekt trafi teraz do izby wyższej, Rady Kantonów. Biorąc jednak pod uwagę dotychczasowe poparcie, jest nader niewykluczone, że zyska on wymaganą większość. Szwajcaria dołączyłaby w ten sposób do nielicznego jeszcze, ale rosnącego grona krajów, w których obawy przed monopolem płatności bezgotówkowych zaowocowały prawnymi zabezpieczeniami dla gotówki.