Instrumenty pochodne
Rynek DeFi pomimo dynamicznego rozwoju wciąż nie daje takich samych możliwości jak tradycyjny rynek finansowy. W świecie DeFi większość instrumentów pochodnych takich jak kontrakty futures, opcje czy swapy, albo w ogóle nie istnieje, albo istnieje wyłącznie w ograniczonym zakresie.
Żeby uzmysłowić sobie skalę niezagospodarowanej przestrzeni warto zdać sobie sprawę z tego, że rynek derywatów jest kilkukrotnie większy od największych rynków finansowych, czyli rynku obligacji i giełdowego. Rynek ten jest na tyle duży, że nie znamy nawet jego dokładnej wielkości, ostrożne szacunki wskazują jego wartość na około 1 biliard dolarów.
Uruchomienie derywatów na blockchainie jest dużą szansą dla całego rynku kryptowalut, a protokołowi, któremu się to uda może zagwarantować odpowiednie zyski.
Jednym z protokołów, które z sukcesem wprowadzają derywaty na rynek cyfrowych aktywów jest Dopex, czyli zdecentralizowany protokół handlu opcjami starający się zapewnić dużą płynność. Dopex działa głownie na Arbitrum, czyli warstwie drugiej ETH – więcej na temat samego Arbitrum, zasad jego działania, a także instrukcji jak podłączyć się do sieci znajduje się tutaj. Od niedawna w ograniczonym zakresie działa on także na AVAX, BSC i METIS.
Na czas pisania tego artykułu Dopex posiada TVL na poziomie 71 milionów dolarów, a MC na poziomie 229 milionów dolarów. Czyni to z Dopexa średniej wielkości protokół z kategorii DeFi, jeżeli jednak będzie on w stanie uruchomić pełen potencjał drzemiący w rynku opcyjnym i poprawnie przenieść go na blockchain, może on z łatwością stać się jednym z największych graczy na tym rynku.
Czym są opcje?
Opcje to jedne z bardziej wszechstronnych instrumentów finansowych. Jest to kontrakt zawarty pomiędzy dwiema stronami: kupującym i sprzedającym. Daje on prawo do zakupu bądź sprzedaży aktywa bazowego po ustalonej cenie i w ustalonym czasie. Cena opcji opiera się przede wszystkim na wartości aktywa bazowego, ale także na zmienności ceny i czasie wykonania opcji. Sprzedawca opcji ma obowiązek sprzedać bądź nabyć instrument bazowy, gdy kupujący opcje skorzysta z tego prawa.
Instrument bazowy to produkt inwestycyjny, na podstawie którego opiera się cena instrumentu pochodnego. W przypadku protokołu Dopex są to kryptowaluty takie jak (ETH, DPX, GMX).
Termin wykonania opcji jest pojęciem, które wskazuje na datę, w której dany produkt traci ważność.
Występują dwa podstawowe rodzaje opcji:
- dające prawo nabycia (call), dają one prawo (ale nie obowiązek) posiadającemu opcje do kupna produktu bazowego w określonej cenie, zwanej ceną wykonania opcji w przyszłości. Nabywca tego instrumentu płaci sprzedawcy premię opcyjną
- dające prawo sprzedaży (put), pozwalające posiadającemu opcje do sprzedaży produktu bazowego za określoną cenę w przyszłości, zwanej ceną wykonania opcji. Wystawca tego instrumentu zyskuje premię opcyjną
Opcje wykorzystuje się do przeprowadzania zaawansowanych strategii spekulacyjnych opartych na naszych przewidywaniach co do kierunku ruchu aktywów. Służą one przede wszystkim do hedgingu, czyli zabezpieczenia się przed nadmiernymi wahaniami ceny aktywów w portfelu.
Największą różnicą pomiędzy opcjami na rynku tradycyjnym, a tymi na rynku kryptowalut jest to, że rynek krypto jest aktywny 24/7. Rynek aktywów cyfrowych jest ponadto bardziej zmienny, powoduje to, że handel opcjami może być dużo bardziej opłacalny, ale również znacznie niebezpieczniejszy.
Dopex na L2
Dopex – czyli akronim od decentralized options exchange jest zdecentralizowaną platformą do zawierania zleceń kupna i sprzedaży opcji. Celem Dopexa jest budowa aplikacji, która będzie w stanie zadowalać obie strony transakcji. Z jednej strony poprzez maksymalizacje zysku kupujących z drugiej minimalizując straty sprzedających. Jest to możliwe dzięki specyficznej konstrukcji protokołu i użyciu dwóch tokenów: $DPX oraz $rDPX.
Ze względu na swój rozmiar, niezawodność działania a także dominację w sferze DeFi naturalnym miejscem dla opcji na blockchainie wydawała się być sieć ETH.
Jednakże, w świecie opcji hedgowanie swojej ekspozycji poprzez zawieranie wielu transakcji put jak i call w różnych cenach, nie jest niczym wyjątkowym, wobec czego przeprowadzenie ich z wykorzystaniem sieci ETH wiązałoby się z ponoszeniem opłat w wysokości tysięcy dolarów. Tak duże, w zasadzie paraliżujące opłaty, uniemożliwiły rozwój rynku opcji na warstwie pierwszej sieci ERC20, pozwalając jednak na jego rozwój na warstwie drugiej.
Wśród warstw drugich najbardziej odpowiednia dla uruchomienia handlu opcjami wydaje się być sieć Arbitrum. Posiada ona wystarczającą płynność (TVL 3,6 miliarda dolarów), niezwykle szybkie transakcje, niskie opłaty na poziomie 1-2 dolarów, zapewnia ona także wysokie bezpieczeństwo i dowiodła już swojego niezawodnego działania.
SSOV
Single Staking Options Vault(SSOV), będący rynkiem opcji dla jednego aktywa jest podstawowym produktem protokołu Dopex. Podobnie jak w innych skarbcach typu single-sided staking stakującym pozwala się na zdeponowanie tokenów na konkretny okres, podczas którego są oni uprawnieni na czerpanie zysków ze zdeponowanych środków, które wynikają z opłat dokonywanych przez użytkowników protokołu.
Dla przykładu, w jednym z popularniejszych SSOV, czyli DPX Calls można zdeponować tokeny DPX w puli płynności by otrzymać nagrody z opłat albo kupić opcje call na token DPX używając płynności dostarczonej przez innych uczestników.
Produkt SSOV jest bardzo prosty w obsłudze i intuicyjny, występują w nim dwie strony: dostarczający płynność i kupujący opcje.
Dostarczający płynność jedyne co muszą zrobić, to zdeponować w skarbcu na pewien okres swoje tokeny (m.in. DPX, ETH, GMX) albo stablecoiny. Po zdeponowaniu środków protokół skarbca sprzedaje opcje i zarabia „premium”, a następnie deponuje uzyskane środki w skarbcach typu single-sided staking, by wygenerować dodatkowy zysk.
Z drugiej strony, kupujący opcje muszą wykonać tylko dwa ruchy tj. wybrać wielkość opcji oraz cenę jej wykonania.
Na czas pisania tego artykułu skarbiec Dopexa operuje w miesięcznych okresach, nazywanych epokami, w których istnieją z góry określone zestawy cen wykonania opcji. Opcje oferowane przez Dopex to opcje typu europejskiego, wobec czego, jeżeli przy opcji call cena wykonania jest niższa niż cena aktywa bazowego w momencie wygaśnięcia opcji (in the money), to zyskujemy kosztem sprzedającego opcje. Jeżeli jednak cena wykonania jest wyższa niż cena aktywa bazowego w momencie wygaśnięcia opcji (out of the money), to tracimy to co wpłaciliśmy, a „premium” pozostaje przy sprzedawcy opcji.
Farmienie na Dopex
Farmienie jest jednym z najistotniejszych elementów dostarczania płynności dla DPX i rDPX. Okres farmienia przewidziany przez protokół wynosi 2 lata, a totalna dystrybucja tokenów w ten sposób wynosi 75k dla DPX i 2 miliony dla rDPX. Szczegółowo jest to rozpisane tutaj.
Dopex udostępnia dwa rodzaje farm DPX/ETH oraz rDPX/ETH, gdzie dostarcza się swoje Sushi LP tokeny oraz farmy typu single-sided staking dla DPX i rDPX.
Nagrodę za farmienie odbiera się w tokenach DPX i rDPX w zależności od wyboru farmy.
Jak widać na zamieszczonej wyżej grafice, farmienie na Dopexie może być bardzo korzystne finansowo, APR dla pary DPX-WETH oraz rDPX-WETHD to około 100%, a dla tokenu rDPX dochodzi do prawie 130% (niewidoczne na zdjęciu).
Podczas farmienia należy jednak pamiętać o zmienności cenowej farmionego aktywa, a przy farmieniu par walutowych o zjawisku tak zwanej nietrwałej straty, które może powodować, że bardziej opłacalne będzie używanie farm typu single-sided staking – więcej na temat tego zjawiska dostępne jest tutaj.
Problemy Dopexa i jego przyszłość
Ze względu na fakt, że Dopex to zaledwie kilkumiesięczny protokół z relatywnie małym kapitałem cechują go wynikające z tego problemy i ograniczenia.
Po pierwsze, jak już zostało to wcześniej wspomniane, istnieją ograniczania w wyborze ilości i ceny wykonania opcji. Na czas pisania artykułu jest możliwość wyboru tylko jednej daty zamknięcia opcji i tylko czterech cen wykonania opcji.
Występuje także problem z płynnością, to znaczy, że niełatwo jest sprzedać opcje po ich zakupie – częściowo problem został rozwiązany przez Dopex OTC, czyli drugi rynek do handlu opcjami. Rynek OTC jest jednak wciąż w fazie beta, a ruch na nim jest niezwykle mały.
Kolejno, Dopex oferuje jedynie opcje typu europejskiego, czyli takie, które mogą zostać zrealizowane tylko w jednym, z góry określonym terminie (tj. terminie wygaśnięcia opcji). Wobec tego, gdy kupimy opcje i rynek poruszy się w korzystnym dla nas kierunku nie możemy zrealizować opcji i zainkasować zysku, musimy czekać na koniec terminu.
Wymienione problemy powodują brak elastyczności w wyborze odpowiednich opcji i tym samym mniejsze zainteresowanie samym Dopexem. Powstaje pewnego rodzaju błędne koło, gdzie ograniczony popyt na usługi platformy nie pozwala jej się rozwinąć i tym samym zwiększyć popytu na swoje usługi. Mimo wszystko część z nich już została do pewnego stopnia rozwiązana przez Dopex poprzez np. uruchomienie i rozwój platformy OTC.
Ponadto, Dopex zapowiedział uruchomienie opcji amerykańskich, czyli takich, które mogą zostać zrealizowane w dowolnym czasie przed upływem określonego terminu zwanego terminem wygaśnięcia.
Działające już SSOV, Farmy i rynek OTC to tylko początek planu platformy na rozwój. Już zostały zapowiedziane opcje atlantyckie, z elastycznym terminem realizacji. Mają pojawić się także pule płynności dla stablecoinów, a także handel lewarowanymi opcjami. Platforma ponadto systematycznie zwiększa swoją obecność w social mediach posiadając już ponad 30 tysięcy followersów na twitterze.
Wzrostu zainteresowania Dopexem można również oczekiwać wraz ze wzrostem rozwoju sieci Arbitrum, jeśli na dobre zdoła ona przyciągnąć do siebie zainteresowanie na pewno pozytywnie wpłynie to na samego Dopexa.
Należy jednak obserwować jak dobrze Dopex radzi sobie ze zwiększeniem płynności swojej platformy oraz jak zwiększa dowolność w zakupie opcji. Obecne ograniczenia dot. dat zamknięcia i cen wykonania opcji są mocną przeszkodą rozwojową. Warto również śledzić w jaki sposób i z jaką prędkością Dopex dopuści do handlu kolejne tokeny. Zbyt wolna integracja kolejnych aktywów może być wykorzystana przez konkurencję do osłabienia pozycji Dopexa jako lidera na rynku opcji. Kolejnym zagadnieniem wartym naszej uwagi jest wpływ Dopexa na Curve Wars.
Tokenomika
Dopex zdecydował się na emisję dwóch tokenów: DPX i rDPX.
DPX jest czołowym tokenem, służącym do zarządzania protokołem, zbierania opłat i wyrażania wartości protokołu. Inwestycja w niego jest najlepszym wyborem, jeśli chcemy zainwestować w samą platformę. Token ten posiada maksymalną podaż na poziomie 500 tysięcy, która ma być dystrybuowana przez okres 5 lat począwszy od 2021 r.
Dystrybucja tokenów rozpoczęła się od uwolnienia 20% całkowitej podaży. Wcześni inwestorzy oraz twórcy projektu nie otrzymali wszystkich swoich tokenów od razu, a ich uwalnianie zostało rozłożone w czasie, dzięki temu nie powinny się pojawić nagłe presje podażowe. Warto zaznaczyć, że 80% tokenów twórców ma zostać uwolnione poprzez smart kontakty w przeciągu następnych 2 lat.
O Dopexie dobrze świadczy proporcja alokacji tokenów, tylko 12% trafia do twórców, a aż 45% do społeczności poprzez farming oraz różnego rodzaju nagrody. Szczegółową listę alokacji tokenów można znaleźć tutaj.
rDPX jest tokenem „rebate” czyli „rabatowym”. Jest on przyznawany tym, którzy stracą swoje pieniądze podczas handlu opcjami na platformie Dopex. Jest to o tyle ciekawe rozwiązanie, że nawet gdy stracimy na handlu, to i tak zyskamy jakieś tokeny za samą grę. W przeciwieństwie do DPX, token rDPX nie posiada ograniczonej podaży, wobec tego teoretycznie może być go nieskończenie wiele.
Token rDPX posiada już pewną (ograniczoną) użyteczność. Wkrótce ma być on jednak używany do płacenia części opłat na platformie, jako zabezpieczenie pod zlewarowane pozycje na opcjach oraz do zwiększenia nagród związanych z farmieniem tokena DPX.
Można przypuszczać, że największą wartość token rDPX uzyska, gdy będzie za niego można nabywać aktywa i dokonywać opłat na platformie. Jeśli to się wydarzy, wtedy powstanie większa presja popytowa na token, a jego cena wzrośnie. Podczas hodlowania tokenu rDPX należy brać pod uwagę nie tylko jego inflacyjną naturę, lecz także ograniczoną użyteczność (przynajmniej na ten moment). Jeżeli jednak wierzymy w rozwój platformy, a także widzimy potencjał w rynku opcji na blockchainie inwestycja w tokeny DPX oraz rDPX może być opcją wartą rozważenia.
Zakończenie
Dopex to ciekawy projekt z ambitnymi planami i ogromnym potencjałem.
Oferuje on przyjemne i intuicyjne doświadczenia z używania platformy, będąc w tym zakresie konkurencyjny dla aplikacji takich jak Robinhood. Podstawowy produkt Dopexa, czyli SSOV zapewnia prosty i stosunkowo niedrogi sposób dla kupujących, by anonimowo nabywać opcje na szereg aktywów ze świata kryptowalut. Dobre wrażenie pozostawia również rozłożenie nagród i częstotliwości uwalniania tokenów co pokazuje, że twórcy podchodzą do niego jak do projektu długookresowego.
Należy pamiętać, że opcje są skomplikowanymi produktami finansowymi, dlatego też Dopex stara się budować je krok po kroku. Obecnie udostępnia produkty takie jak SSOV, OTC (w wersji beta) i farmy, jednak już zapowiedziany został rozwój kolejnych.
Pomimo, że przed Dopexem stoi wiele wyzwań, wydaje się, że jest to projekt, któremu warto się przyglądać.
Bibliografia https://docs.dopex.io/ https://blog.dopex.io/ https://morioh.com/p/bec1fbf5ac76 https://every.to/almanack/how-dopex-is-bringing-options-trading-on-chain https://cointelegraph.com/press-releases/dopex-announces-public-token-sale-commencing-on-june-21 https://incentivized.substack.com/p/how-dopex-might-change-the-curve?s=r